Ken jij de klok van je lichaam?

Laatst bijgewerkt op 24 juni 2020

Ongeacht wat je horloge zegt, werkt je lichaam misschien op een heel ander tijdsschema. Wetenschappers hebben een bloedtest ontworpen die de timing van je eigen interne klok aangeeft.

Het circadiaanse ritme van je lichaam

Ieders klok tikt anders en dit heeft een invloed op de geneeskunde. Om iemands interne klok te meten, zijn al enkele testen voorhanden.

Artsen kunnen een of twee dagen lang elk uur urine- of speekselmonsters nemen van een patiënt en de niveaus van melatonine of cortisol meten, hormonen die nauw verwant zijn aan de slaap- en waakcyclus. De andere optie is om een ​​rectale sonde te gebruiken om de lichaamstemperatuur gedurende een dag te controleren.

De huidige aanpak is echter klinisch onpraktisch en duur. Het vereist meerdere monsters overdag en ‘s nachts, en dat maakt het erg lastig voor de patiënt evenals duur om te doen. 

Time Signature bloedtest

Onderzoekers van de Northwestern University evalueerden ongeveer 20.000 genen om te bepalen welke het nauwst verbonden zijn met de ritmes van het lichaam. Door te kijken naar een set van 40 verschillende genen die tot uiting komen in bloed, kan iemands interne klok binnen anderhalf uur gelokaliseerd worden.

Deze genen hebben betrekking op de toppen en dalen die zich gedurende de dag voordoen terwijl je lichaam- en hersenencycli manoeuvreren tussen slaperigheid en alertheid. Sommige zijn bekende klokgenen, andere zijn genen die niet direct verband houden met de klok, maar we weten dat ze onder circadiaanse controle staan. Tussen 30 en 40 procent van de genen fluctueert in de loop van de dag, in overeenstemming met die klok.

Twee bloedmonsters die ongeveer 12 uur na elkaar worden genomen, kunnen een goede schatting van die interne klok geven. Die bloedmonsters voor de test kunnen op elk moment van de dag worden genomen. Daarna gebruiken de wetenschappers een computerproces dat die genen afleest om zo het circadiaanse ritme te bepalen. En de test is accuraat, of je nu een goede of een slechte nachtrust hebt gehad.

Northwestern University heeft een patent aangevraagd op de bloedtest. De test zal meer valideringnodig hebben voordat hij op de markt wordt gebracht voor klinisch gebruik, maar het is nu gratis beschikbaar voor andere onderzoekers voor gebruik in wetenschappelijke studies.

Effect op de geneeskunde

Niet goed uitgelijnde lichaamsklokken zijn gekoppeld aan een breed scala aan ziekten, waaronder diabetes, obesitas, depressie, hartaandoeningen en astma. Deze test kan van tevoren voorspellen wie het risico loopt ziek te worden voordat er symptomen aanwezig zijn.

Daarnaast helpt de test voorspellen wanneer geneesmiddelen het best werken. Cholesterolverlagende statines werken bijvoorbeeld beter wanneer een persoon aan het slapen is, omdat het enzym dat zij blokkeren actiever is in de avond. Er zijn ook aanwijzingen dat chemotherapie beter werkt wanneer het wordt toegediend op specifieke momenten van de dag, meer bepaald wanneer de kankercellen zich actief delen.

Deze test kan ook toepassingen buiten de geneeskunde hebben. Werkgevers zouden het bijvoorbeeld kunnen gebruiken om het beste ploegenschema voor hun werknemers te ontwerpen door vroege vogels en nachtbrakers in groepen te zetten.