De vlierbes of Sambucus Nigra komt over de hele wereld voor. Hij is familie van het muskuskruid en hij bloeit overal. De plant past zich aan in alle omstandigheden en wordt geoogst van september tot eind oktober.
In de zwarte besjes zitten pitten waardoor deze behoren tot de steenvruchten. De vlierbessen groeien in schermen, kleine trosjes die enorm veel besjes bevatten. Het gebruik van vlierbessen en het planten van een vlierstruik is al eeuwen oud.
Vlierbes in de loop van de geschiedenis
De vlierbes geniet al sinds het begin der tijden een hoog aanzien. Men kon zelfs pitten van de vlierbessen terugvinden uit het stenen tijdperk. Doordat deze op bepaalde plaatsen in grote hoeveelheden voorkwamen, wist men dat vlierbessen als voedingsmiddel gediend hebben. De vlier werd door de Germaanse volkeren beschouwd als een heilige struik die gewijd werd aan de god Thor. Deze moest bescherming geven tegen heksen en boze geesten.
Ook de Kelten beschouwden de vlier als beschermingsmiddel tegen kwade geesten uit de onderwereld. Jarenlang gebruikten koetsiers van rouwkoetsen een zweepje met vlierhouten handvat en zetten een vliertakje op hun hoed. De medicinale werking van de vlierbes werd al vijf eeuwen v.C. beschreven door geleerden zoals Hippocrates, Dioscorides en Plinius.
Hippocrates, de vader van de geneeskunde, beschreef de vlierbes als een middel om oedemen te verdrijven. Zelfs onze ouders gebruikten het vlierbessap om er siroopjes van te maken om verkoudheden, griep toestanden en infecties van de bovenste luchtwegen mee te behandelen.
Geneeskrachtige bestanddelen van de vlierbes
De werkzame bestanddelen van de vlierbes werd vanaf de jaren 1980 grondig onderzocht. Recent onderzoek heeft uitgewezen dat de geneeskrachtige werking van de vlier afkomstig is van de verschillende voedingsstoffen die aanwezig zijn in deze donkerpaarse bessen. Deze voedingsstoffen zijn tannines, aminozuren, carotenoïden, bio-flavonoïden, rutine, en vitamines A, B en C. Een van de grootste voordelen van vlierbessen zijn hun immuniteitsverhogende eigenschappen.
De vlierbes is dan ook een geschikt product om veel voorkomende aandoeningen zoals verkoudheid, griep, een verstopte neus, luchtwegaandoeningen en gistinfecties mee te behandelen. In 1995 heeft het zelfs zijn nut bewezen bij de behandeling van een griepepidemie in Panama. Vlierbessen en hun sap hebben ook een positieve invloed op de gevolgen van chronische aandoeningen zoals astma en diabetes.
Vlierbesextract helpt de aanmaak van slechte cholesterol voorkomen, waardoor het ontstaan van hart-en vaatziekten drastisch zal verminderen. De bio-flavonoïden in deze vlierbes zijn anthocyanen die helpen om celbeschadiging veroorzaakt door slechte voeding, milieuvervuiling en stress tegen te gaan.
De antivirale activiteit van vlierbessen extract is zelfs zo krachtig dat ze het influenza A en B virus remt in hun groei en hierdoor de duur van de grieptoestand aanzienlijk verkort. Het vlierbessen sap helpt ook om het zicht en welbepaald het nachtelijk zicht te verbeteren.
Het gebruik van de vlierbes
De vlierbessen kunnen gebruikt worden in de vorm van vlierbessap. Vlierbessensap verbetert de spijsvertering, elimineert afvalstoffen en geeft het lichaam weer de nodige energie. Toch kan men het sap slechts in kleine hoeveelheden drinken omdat het diarree kan geven. Vlierbesextracten kunnen ook in tabletten of capsules gekocht worden die hoge dosissen anthocyaan bevatten. Om vlierbessen te kunnen consumeren moet je ze koken en kunnen ze gebruikt worden als garnering of smaakstoffen.
Ongekookte bessen kunnen niet gebruikt worden omdat ze giftige stoffen bevatten die misselijkheid en braken kunnen veroorzaken. Ook moet je de rode vlierbessen steevast vermijden.
