Dieet tegen jicht: wat kan en wat niet
Gepubliceerd op 24 mei 2016 - Laatst bijgewerkt op 04 maart 2024
Laatst bijgewerkt op 4 maart 2024
Jicht is een pijnlijke vorm van artritis en het werd lang geassocieerd met diëten, speciaal met teveel vlees en schaaldieren eten en alcohol drinken. Vroeger werd bij de behandeling van jicht dan ook aangeraden om te gaan diëten en dan nog met een streng regime.
Nieuwe dieetrichtlijnen lijken op een gezondheidsplan dat de meeste mensen kunnen aanhouden en zo hun gewicht op peil houden en verschillende chronische ziekten vermijden.
Hoe ontstaat jicht?
Jicht komt voor wanneer de urinezuurspiegel stijgt in je bloed en door neer te slaan kristallen vormt. Het lichaam produceert urinezuur wanneer het purines afbreekt. Purine komt natuurlijk voor in het lichaam, maar we krijgen het ook door bepaald voedsel te eten zoals organenvlees, ansjovis, haring, schelpdieren, asperge en paddenstoelen.
Een dieet tegen jicht helpt de productie en eliminatie van urinezuur te controleren, wat helpt om jichtaanvallen te voorkomen of de ernst ervan in te dijken. Een dieet is geen behandeling tegen jicht, maar helpt de aanvallen onder controle te houden.
Dieetregels
Een jichtdieet vermindert de inname van voedsel met een hoog gehalte aan purine zoals dierlijke producten, en draagt zo bij tot de controle van de productie door het lichaam van urinezuur.[1]
Het dieet beperkt het drinken van alcohol, vooral bier. Deze drank wordt gelinkt aan jichtaanvallen. Als je lijdt aan overgewicht moet je zeker vermageren. Te snel vermageren is ook niet goed want dat kan een jichtaanval net uitlokken. Drink voldoende vloeistof om zo het urinezuur in het lichaam te verdunnen.
Vermijd ook diëten met een hoog eiwitgehalte, want die kunnen net urinezuur produceren.
Een jichtdieet volgen
Beperk vlees, gevogelte en vis. Dierlijke proteïnes bevatten veel purine. Vermijd voedsel met veel purine zoals organenvlees, ansjovis, haring, asperge en paddenstoelen.
Eet niet te veel vet. Verzadigde vetten beperken de mogelijkheid van het lichaam om urinezuur te elimineren. Kies voor plantaardige proteïnen zoals bonen en groenten, en zuivelproducten met weinig of geen vet om zo de hoeveelheid verzadigde vetten in je dieet terug te dringen. Vette maaltijden kunnen bijdragen tot obesitas, wat kan leiden tot jicht.
Beperk de inname van alcohol. Alcohol komt tussenbeide in de eliminatie van urinezuur in het lichaam. Vooral bier is dus uit den boze. Vermijd als je een aanval hebt alle alcohol. Wanneer je geen last van aanvallen hebt kan een of twee glazen wijn per dag geen kwaad.
Vermijd voedsel gezoet met fructosesiroop. Fructose is een van de koolhydraten die het urinezuur doet toenemen. Vermijd dus zoveel mogelijk softdrinks en gezoete dranken. 100% zuivere vruchtensappen zijn dan weer wel goed.[2]
Kies voor complexe koolhydraten. Eet meer volle granen, fruit en groenten en minder geraffineerde koolhydraten zoals wit brood, cake en snoep.
Drink voldoende vocht, vooral water. Dat helpt het urinezuur uit het lichaam te verwijderen. Mik op 8 tot 16 glazen per dag. Er is bewijs dat vier tot zes koppen koffie per dag bij mannen het risico op jicht vermindert.
Purine tabel voor verschillende voedingsmiddelen
Hoeveelheid purine in groentes per 100 gram
Groente | Purine / 100 gr |
Aardappelpureepoeder | 94 mg |
Tomatenpuree | 91 mg |
Champignons | 88 mg |
Peterselie | 83 mg |
Schorseneren | 71 mg |
Spinazie | 64 mg |
Witte bonen | 62 mg |
Spruitjes | 60 mg |
Artisjokken | 57 mg |
Zuring | 56 mg |
Paprika | 55 mg |
Mais uit blik | 52 mg |
Broccoli | 47 mg |
Bloemkool | 45 mg |
Pompoen | 44 mg |
Savooiekool | 43 mg |
Sperziebonen | 43 mg |
Rode kool | 37 mg |
Veldsla | 34 mg |
Chinese kool | 30 mg |
Koolrabi | 30 mg |
Asperges | 26 mg |
Zuurkool | 26 mg |
Witte kool | 22 mg |
Rode biet | 21 mg |
Aardappel, gekookt | 20 mg |
Andijvie | 16 mg |
Venkel | 16 mg |
Wortel | 14 mg |
Radijs | 12 mg |
Witlof | 12 mg |
Tomaten | 11 mg |
Kropsla | 10 mg |
Komkommer | 7 mg |
Hoeveelheid purine in melk, melkproducten en eieren per 100 gram
Melkproduct | Purine / 100 gr |
Eierdooier | 45 mg |
Roomkaas | 22 mg |
Goudse | 18 mg |
Eieren | 16 mg |
Emmentaler | 8 mg |
Kwark | 0 mg |
Volle melk | 0 mg |
Yoghurt | 0 mg |
Hoeveelheid purine in gevogelte, vlees en orgaanvlees per 100 gram
Gevogelte en vlees | Purine / 100 gr |
Kalfszwezerik | 918 mg |
Kippenlever | 272 mg |
Kippenborst | 252 mg |
Runderlongen | 242 mg |
Kippenpoot | 232 mg |
Runderlever | 230 mg |
Kalfslever | 221 mg |
Kalfsnieren | 218 mg |
Haas | 167 mg |
Kalfslende | 164 mg |
Rundertong | 160 mg |
Hert | 157 mg |
Runderfilet | 154 mg |
Ree | 154 mg |
Eend | 152 mg |
Kalfsvlees | 148 mg |
Kalfslongen | 147 mg |
Kalfshart | 139 mg |
Konijn | 130 mg |
Schapenvlees | 129 mg |
Gans | 114 mg |
Runderbraadlap | 112 mg |
Kalfshersenen | 92 mg |
Hoeveelheid purine in graan en graanproducten per 100 gram
Graanproducten | Purine / 100 gr |
Tarwekiemen | 843 mg |
Havermout | 187 mg |
Knackerbrood | 161 mg |
Boekweit | 156 mg |
Gort | 155 mg |
Tarwezemelen | 142 mg |
Havergort | 139 mg |
Gierst | 117 mg |
Witbrood | 104 mg |
Roggebrood | 84 mg |
Tarwevolkorenbrood | 83 mg |
Cornflakes | 83 mg |
Gerst | 82 mg |
Tarwevolkorenmeel | 82 mg |
Beschuit | 63 mg |
Witte rijst | 54 mg |
Pasta | 42 mg |
Tarwebloem | 36 mg |
Hoeveelheid purine in fruit per 100 gram
Fruit | Purine / 100 gr |
Rozijnen | 107 mg |
Abrikozen (gedroogd) | 73 mg |
Pruimen (gedroogd) | 64 mg |
Vijgen | 64 mg |
Banaan | 57 mg |
Dadels | 54 mg |
Vlierbessen | 33 mg |
Avocado | 31 mg |
Druiven | 30 mg |
Aardbei | 26 mg |
Meloen | 25 mg |
Pruimen (vers) | 24 mg |
Perziken | 21 mg |
Appel | 19 mg |
Ananas | 19 mg |
Frambozen | 18 mg |
Rode bessen | 17 mg |
Peer | 17 mg |
Kersen | 17 mg |
Hoeveelheid purine in peulvruchten, zaden en noten per 100 gram
Peulvruchten, zaden en noten | Purine / 100 gr |
Sojabonen | 356 mg |
Sojameel | 296 mg |
Linzen | 198 mg |
Kikkererwten | 164 mg |
Zonnebloempitten | 157 mg |
Sesamzaad | 88 mg |
Erwten | 85 mg |
Pinda’s | 74 mg |
Hazelnoten | 42 mg |
Amandelen | 41 mg |
Walnoten | 26 mg |
Paranoten | 23 mg |
Hoeveelheid purine in vis en visproducten per 100 gram
Visproducten | Purine / 100 gr |
Sardientjes in blik | 349 mg |
Haring | 317 mg |
Forel | 311 mg |
Braadharing | 215 mg |
Tonijn in blik | 198 mg |
Makreel | 186 mg |
Schelvis | 184 mg |
Schol | 174 mg |
Gerookte zalm | 174 mg |
Karper | 149 mg |
Kabeljauw | 108 mg |
Haring in gelei | 79 mg |
Kaviaar | 73 mg |
Garnalen | 65 mg |
Voorbeeld van een menu
Dit zou je dagelijks kunnen eten om jicht te bestrijden.
Ontbijt
- Volle granen, niet gezoete cornflakes met afgeroomde of halfvolle melk en vers fruit
- Toast van volle granen brood met transvetten vrije margarine
- 100 % fruitsap
- Koffie
Lunch
- Wit vlees, gevogelte of vis, sandwich van vollegranendeeg, sla, tomaat en vetarm beleg
- Wortel en selder, slaatje en groentesoep
- Vers fruit (appel, appelsien, peer)
- Afgeroomde of halfvolle melk
Diner
- Gebakken of geroosterde kip
- Gestoomde groenten
- Gebakken aardappel met vetarme zure room
- Groen slaatje met tomaten en vetarme dressing
- Vers fruit (bessen, meloen)
- Niet-alcoholische drank (water, thee)
Snacks kunnen aan het menu toegevoegd worden als ze maar gezond zijn: fruit, groenten en volle granen, noten. Dit helpt je gewicht op peil te houden.
Resultaten
Dit dieet volgen kan helpen om de productie en de eliminatie van urinezuur op peil te houden. Wellicht is het niet voldoende en is er medicatie nodig, maar het helpt de aanvallen binnen de perken te houden en de ernst te verminderen.
Door dit dieet houd je de calorieën en het gewicht op peil, zeker in combinatie met voldoende maar niet overdreven beweging zoals dagelijks een wandeling.
Risicofactoren
Sommige zaken verhogen het risico op jicht. Medische condities die bijdragen tot de vorming van urinezuur zijn obesitas, hoge bloeddruk en een slechte werking van de nieren. Verder speelt ook de levenswijze mee, zoals wat je eet en drinkt en de medicijnen die je inneemt.[3]
Bepaalde types medicijnen dragen bij tot meer urinezuur en uiteindelijk jicht. Zo bijvoorbeeld diuretische geneesmiddelen bedoeld om een hoge bloeddruk te behandelen of de abnormale ophoping van vocht in het lichaam.
Bier en geestrijke dranken geven meer risico op jicht dan wijn, net als suikerrijke dranken. Mannen hebben bovendien meer risico op de ontwikkeling van extra urinezuur dan vrouwen.
Voorgeschiedenis
Studies wijzen uit dat jicht vaak in dezelfde familie voorkomt. Ongeveer een op de vijf personen met jicht heeft een naast familielid met dezelfde aandoening.
Toch blijft het onduidelijk waarom de ene persoon wel, en de andere niet aan jicht lijdt. Sommige mensen met een hoog gehalte aan urinezuur krijgen immers toch nooit een jichtaanval.