Collageen: functies in het lichaam & voordelen voor de huid

Laatst bijgewerkt op 10 september 2021

De laatste jaren is collageen populairder geworden als voedingssupplement en ingrediënt in shampoos en bodylotions. Maar wat is collageen nu precies? Waar is het goed voor? In dit artikel bespreken we de essentie.

Wat is collageen?

Collageen is het meest voorkomende eiwit in je lichaam en is een van de belangrijkste bouwstenen van je botten, huid, spieren, pezen en ligamenten. Collageen zit ook in onder meer de bloedvaten, hoornvliezen en tanden. Je kunt het zien als de “lijm” die al deze dingen bij elkaar houdt.

De rol van collageen

Er zijn minstens 16 soorten collageen. De vier hoofdtypen zijn type I, II, III en IV, waarvan I de belangrijkste is.^[1]

• Type I: Dit type is goed voor 90% van het collageen in je lichaam en is gemaakt van dicht opeengepakte vezels. Het geeft structuur aan de huid, botten, pezen, vezelig kraakbeen, bindweefsel en tanden.
• Type II: Dit type is gemaakt van los verpakte vezels en is te vinden in elastisch kraakbeen, dat om de gewrichten heen zit.
• Type III: Dit type ondersteunt de structuur van de spieren, organen en slagaders.
• Type IV: Dit type helpt bij de filtratie en is te vinden in de huidlagen.

Naarmate je ouder wordt, produceert je lichaam steeds minder collageen. De huid wordt bijvoorbeeld minder stevig en soepel. Ook het kraakbeen verzwakt duidelijk.

Voordelen van collageen

1. Kan de huidgezondheid verbeteren: het nemen van supplementen die collageen bevatten kan helpen om huidveroudering te vertragen.

2. Helpt gewrichtspijn verlichten: collageensupplementen kunnen ontstekingen verminderen en de collageensynthese in het lichaam stimuleren. Dit kan helpen bij het bevorderen van pijnverlichting bij mensen met gewrichtsaandoeningen zoals artrose.

3. Helpt botverlies voorkomen: het gebruik van collageensupplementen kan het risico op botaandoeningen zoals osteoporose helpen verminderen. Ze kunnen helpen om de botmineraaldichtheid te verhogen en het eiwitgehalte in het bloed te verlagen, waardoor de afbraak van de botten wordt gestimuleerd.

4. Kan spiermassa stimuleren: onderzoek heeft aangetoond dat het consumeren van collageensupplementen de spiergroei en -kracht verhoogt bij mensen met leeftijdsgebonden spiermassaverlies.

5. Bevordert de hartgezondheid: het nemen van collageensupplementen kan helpen de risicofactoren die samenhangen met hartaandoeningen zoals atherosclerose te verminderen.

6. Andere gezondheidsvoordelen: collageensupplementen kunnen de gezondheid van de hersenen, het hart en de darmen te bevorderen, alsook je gewicht gezond houden. Collageen wordt tot slot gebruikt om de groei van het haar en de nagels te ondersteunen.^[2]

Voedingsstoffen voor een verbeterde collageenproductie

Alle collageen begint als procollageen. Je lichaam maakt procollageen aan door de aminozuren glycine en proline te combineren. Dit proces maakt gebruik van vitamine C.

Je helpt je lichaam om dit belangrijke eiwit te produceren door volgende voedingsstoffen te voorzien:

• Vitamine C: zit in onder meer citrusvruchten, paprika’s en aardbeien.
• Proline: zit in onder meer eieren, tarwekiemen, zuivelproducten, kool, asperges en champignons.
• Glycine: zit in onder meer varkenshuid, kippenhuid en gelatine, maar ook in diverse eiwitrijke voedingsmiddelen.
• Koper: zit in onder meer orgaanvlees, sesamzaad, cacaopoeder, cashewnoten en linzen.

Daarnaast heeft je lichaam aminozuren nodig die essentieel zijn voor de productie van nieuwe eiwitten . Vlees, gevogelte, zeevruchten, zuivel, peulvruchten en tofu zijn allemaal uitstekende bronnen van aminozuren.

Wat moet je vermijden

Misschien is het nog wel belangrijker om deze zaken te vermijden:

• Suiker belemmert het vermogen van collageen om zichzelf te herstellen. Minimaliseer uw consumptie van toegevoegde suiker en geraffineerde koolhydraten.
• UV-straling kan de collageenproductie verminderen. Vermijd overmatige blootstelling aan de zon.
• Roken vermindert de collageenproductie. Dit kan de wondgenezing belemmeren en leiden tot rimpels.
• Sommige auto-immuunziekten, zoals lupus, kunnen ook collageen beschadigen. ^[3]

Studies naar collageensupplementen

Er zijn niet veel studies over collageensupplementen, maar de bestaande studies laten veelbelovende voordelen zien op de volgende gebieden:

• Osteoartritis: in een dierstudie werd gekeken naar de effecten van collageensupplementen op muizen met posttraumatische artrose (PTOA). De resultaten gaven aan dat suppletie een beschermende rol kan spelen in de ontwikkeling en progressie van de ziekte.^[4]
• Huidelasticiteit: vrouwen die een collageensupplement namen, hadden een verbeterde huidelasticiteit. Collageen wordt ook gebruikt in topische behandelingen om het uiterlijk van de huid te verbeteren door lijntjes en rimpels te minimaliseren.^[5]
• Spiermassa: een studie bij recreatief actieve mannen toonde aan dat een combinatie van collageenpeptide-supplementen en krachttraining de spiermassa en -kracht meer deed toenemen dan een placebo.^[6]