IJzertekort op middelbare leeftijd houdt verband met een hoger risico op hartaandoeningen
Gepubliceerd op 09 november 2021 - Laatst bijgewerkt op 14 maart 2022
Laatst bijgewerkt op 14 maart 2022
Ongeveer 10% van de nieuwe gevallen van coronaire hartziekten die zich binnen een decennium na middelbare leeftijd voordoen, kan mede te wijten zijn aan een ijzertekort.
Richting van het verband
“Dit was een observationele studie en we kunnen niet concluderen dat een ijzertekort an sich hartziekten veroorzaakt,” zei studieauteur Dr. Benedikt Schrage van het Universitair Hart- en Vasculatuurcentrum in Hamburg.[1]
Eerdere studies, bijvoorbeeld de FAIR-HF-studie[2], hebben aangetoond dat bij patiënten met hart- en vaatziekten een ijzertekort samenhangt met meer ziekenhuisopnames en overlijdens. Ook zou een behandeling met intraveneus ijzer de symptomen, functionele capaciteit en levenskwaliteit bij ijzerdeficiënte patiënten met hartfalen verbeteren.
Op basis van deze resultaten wordt in de FAIR-HF 2-studie[3] het effect onderzocht van intraveneuze ijzersuppletie op het risico van overlijden bij patiënten met hartfalen. De huidige studie ging dus na of het verband ook in de bredere bevolking werd waargenomen.
Opzet van de studie
De studie onderzocht 12.164 proefpersonen met een gemiddelde leeftijd was 59 jaar. 55% van de onderzoekspopulatie was vrouw. Op de basislijn werden cardiovasculaire risicofactoren en comorbiditeiten zoals roken, obesitas, diabetes en cholesterol beoordeeld via een grondige klinische beoordeling.
De deelnemers werden geclassificeerd volgens hun ijzertekort:
(1) Ze hadden een absoluut ijzertekort, dat alleen opgeslagen ijzer (ferritine) omvat;
(2) Ze hadden een functioneel ijzertekort, dat ijzer in opslag (ferritine) en ijzer in circulatie voor gebruik door het lichaam (transferrine) omvat.
Dr. Schrage legt uit: “Een absoluut ijzertekort is de traditionele manier om de ijzerstatus te beoordelen, maar zo wordt het circulerende ijzer over het hoofd gezien. De functionele definitie is nauwkeuriger, omdat deze beide maten omvat en degenen met voldoende ijzerreserves, maar bij wie het ijzer niet voldoende circuleert om het lichaam goed te laten werken, meeneemt.”
De deelnemers werden opgevolgd voor hartstilstand en beroerten, overlijden als gevolg van hart- en vaatziekten, en overlijden door alle oorzaken. De onderzoekers analyseerden tevens de associatie tussen ijzertekort en hartstilstand, beroerte, cardiovasculaire mortaliteit, en mortaliteit voor alle oorzaken.
Er werd gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht, roken, cholesterol, bloeddruk, diabetes, BMI en ontstekingen. Deelnemers met een voorgeschiedenis van coronaire hartziekten of beroerte op de basislijn werden uitgesloten van de analyses.
IJzertekort en het risico op hartziekten
Bij aanvang had 60% van de deelnemers een absoluut ijzertekort en 64% een functioneel ijzertekort. Tijdens een mediane follow-up van 13,3 jaar waren er 2.212 (18,2%) sterfgevallen. Hiervan overleden in totaal 573 personen (4,7%) aan een cardiovasculaire oorzaak. Hartstilstand en beroerte werden gediagnosticeerd in 1.033 (8,5%) en 766 (6,3%) deelnemers respectievelijk.
Een functioneel ijzertekort hing samen met een 24% hoger risico op coronaire hartziekten, een 26% hoger risico op cardiovasculaire mortaliteit en een 12% hoger risico op mortaliteit door alle oorzaken. Een absoluut ijzertekort hing samen met een 20% verhoogd risico op coronaire hartziekten, maar was niet gekoppeld aan sterfte.
Na correctie gaven de resultaten aan dat binnen een periode van 10 jaar 5,4% van alle sterfgevallen, 11,7% van de cardiovasculaire sterfgevallen en 10,7% van de nieuwe diagnoses van coronaire hartziekten toe te schrijven waren aan functionele ijzertekorten.
Hartziekten voorkomen
“Deze analyse suggereert dat als een ijzertekort afwezig was geweest op de basislijn, ongeveer 5% van de sterfgevallen, 12% van de cardiovasculaire sterfgevallen en 11% van de nieuwe diagnoses van coronaire hartziekten niet zouden hebben plaatsgevonden in het volgende decennium,” zei Dr. Schrage.
“De studie toonde aan dat bijna tweederde van de onderzoekspopulatie een functioneel ijzertekort had,” zei Dr. Schrage. “Deze mensen hadden meer kans op het ontwikkelen van hart-en vaatziekten en hadden ook meer kans om te sterven in de komende 13 jaar.”
Anders gezegd, heeft een ijzertekort een invloed op de kans dat je hart- en vaatziekten krijgt. Toekomstig onderzoek moet deze bevinding toetsen aan jongere populaties.[4]
Bronnen