Hyperventilatie: Symptomen, Oorzaak & Behandeling

Laatst bijgewerkt op 12 juli 2022

In dit artikel lees je wat hyperventilatie precies is, welke symptomen er voorvallen, hoe dit veroorzaakt wordt en hoe het behandeld kan worden.

Wat is hyperventilatie?

Hyperventilatie is een toestand waarbij een persoon plots overmatig begint te ademen en teveel zuurstof in het bloed krijgt. Een snelle en diepe ademhaling zien we ook bij ernstige aandoeningen zoals: infecties, bloedingen of een hartaanval.

Hoewel hyperventilatie erg gelijkt op een paniekaanval, is het een totaal andere aandoening. Mensen met paniekaanvallen hebben ook vaak emotionele klachten die de aanvallen begeleiden.

Bij het hyperventilatiesyndroom treden er ook symptomen op zonder direct duidelijke emotionele klachten.

Symptomen bij hyperventilatie

Door het overmatig inademen en een versnelde ademhaling kan er lucht in het gastrointestinale systeem terechtkomen en klachten geven zoals:

Een opgeblazen gevoel
Oprispingen
Een droge mondgevoel

Hyperventilatie zal chemische veranderingen in het bloed teweeg brengen. Het kooldioxide gehalte zal dalen en de pH van het bloed verandert. Dit zal een aantal ongemakken geven zoals:

Een algemeen zwaktegevoel
Flauwtes met duizeligheid
Verward worden
Zich geagiteerd voelen
Druk op de borst
Het gevoel krijgen niet te kunnen ademen
In de ergste gevallen hallucineren

Hyperventilatie kan de calciumspiegel in het bloed verlagen waardoor men klachten krijgt zoals:

Gevoelloosheid, tintelingen in beide armen en rond de mond
Spasmen of krampen in handen en voeten

Bij sommige personen kan er pijn op de borst optreden. Deze wordt wel eens verkeerdelijk aanzien als een hartprobleem. Door het hyperventileren wordt de borstkas opgeblazen. Door vermoeidheid van de borstspieren en het verlaagde CO2 gehalte in het bloed kan men een piepende ademhaling ervaren. Verder zal men:

Pijn op de borst krijgen
Kortademigheid voelen

De oorzaken van hyperventilatie

In het algemeen kan hyperventilatie optreden als gevolg van stress, angst of paniek. Het kan ook samen gaan met cardiale en pulmonale aandoeningen, bloedverlies, pijn of het kan een nevenwerking zijn van bepaalde medicatie.

Psychische oorzaken van hyperventilatie

Dit psychisch onevenwicht wordt veroorzaakt door:

Angst
Nervositeit
Paniek
Lichamelijke klachten waarvoor geen oorzaak te vinden is
Spanning en stress
Sterke emoties zoals woede of depressie

Bij deze oorzaken kan de inname van de Indische plant Ashwagandha een grote hulp zijn.

Cardiale en pulmonale oorzaken

Hyperventilatie kan ook afkomstig zijn van problemen met het hart, de bloedsomloop, de longen en de luchtwegen, zoals

Astma en allergieën
Bloedingen
Chronische obstructieve longziekten (COPD), longemfyseem en chronische bronchitis.
Het vermindert vermogen van het hart om bloed rond te pompen
Myocardinfarct (hartaanval)
Longontsteking
Longembolie of bloedstolsels in de longvaten

Andere oorzaken van hyperventilatie

Deze komen voort uit andere problemen die zich in het lichaam kunnen voordoen.

Diabetische ketoacidose
Drugmisbruik
Infecties
Pijn
Zwangerschap
Nevenwerkingen van medicijnen

Behandeling van hyperventilatie

Bij hyperventilatie is het zeker in acute omstandigheden aangeraden om kalm te blijven. Men heeft het gevoel te stikken, maar toch moet men rustig blijven ademen. Is dit niet mogelijk dan kan men in en uit ademen in een papieren zak waardoor het CO2 gehalte in het bloed op peil blijft.

Het volgen van ademhalingsoefeningen en de behandeling van angst en paniek aanvallen kan veel helpen. Alvorens zo’n behandeling te starten moet er altijd eerst nagekeken worden of er geen andere onderliggende oorzaken (sub2. en sub3) zijn.

Ademhalingsoefeningen

Het verbeteren van het ademhalingspatroon kan hyperventilatie verminderen. De meeste patiënten met hyperventilatie, ademen oppervlakkig en ventileren enkel het bovenste gedeelte van de longen. Ze moeten leren het onderste deel te gebruiken.

Een abdominale ademhaling met gebruik van het diafragma kan reeds veel symptomen corrigeren en het subjectieve gevoel van kortademigheid verminderen.

Middenrifademhaling

Vertraagt de ademhaling en geeft de patiënt een gevoel van zelfcontrole. Door trager te ademen zal er minder CO2 uitgescheiden worden.

Medicatie

Het toedienen van benzodiazepinen en selectieve serotonineremmers, kan de frequentie en de ernst van de aanvallen milderen maar vermindert de controle over de emoties, terwijl dit juist bij deze problematiek zeer belangrijk is. Deze medicatie kan enkel gegeven worden wanneer men voortdurend gecontroleerd wordt door een arts.

Op lange termijn is het beter om allereerst een stressreductietherapie te volgen, soms om (kort) bètablokkers in te nemen en vooral om ademhalingsoefeningen aan te leren..

Last van hyperventilatie?