Is het mogelijk om plak in de slagader te verwijderen of de grootte ervan te verkleinen door je dieet of levensstijl te veranderen?
Ja, veranderingen in levensstijl, inclusief dieet, stoppen met roken, stressbeheer en lichaamsbeweging kunnen de omvang van atherosclerotische plak verminderen. Ze kunnen ook helpen om ze te stabiliseren, zodat ze minder snel afbreken en de bloedstroom blokkeren, waardoor het risico op een hartaanval vermindert.
Het idee van plakreductie, in de medische wereld bekend als regressie van atherosclerose, is ontstaan uit een toevallige observatie tijdens WO II. Noorse wetenschappers merkten dat de schaarste aan voedsel – met name de schaarste aan vetrijke voedingsmiddelen zoals melk, room, boter en kaas – geassocieerd was met een verminderd risico op overlijden door hartaandoeningen. Dit suggereerde de mogelijkheid dat veranderingen in het dieet plak kunnen doen verminderen.
Het eerste directe bewijs van regressie kwam in 1947. Bij het uitvoeren van autopsies op ondervoede patiënten, merkte een patholoog op dat plak “meestal, maar niet altijd, geneigd is om resorptie te ondergaan.”
Het bewijs van regressie bij levende patiënten kwam pas 40 jaar later. In 1987 bleek uit een onderzoek naar dieet- en cholesterolverlagende medicijnen voor het eerst dat regressie bij de mens mogelijk was. Drie jaar later breidde de baanbrekende Lifestyle Heart Trial deze bevindingen uit door aan te tonen dat veranderingen in levensstijl alleen, zonder cholesterolverlagende medicijnen, regressie kunnen stimuleren, zelfs bij ernstige plak.
Vasthouden aan de veranderingen in de levensstijl was echter een uitdaging. Het dieet bestond uit onbewerkt voedsel, een vegetarisch dieet dat het vet beperkt tot niet meer dan 10 procent van de totale calorieën. Bovendien moesten de proefpersonen stoppen met roken, regelmatig aerobe oefeningen doen en deelnemen aan sessies voor stressvermindering tijdens groepstherapie.
De Lifestyle Heart Trial was, met slechts 28 mannen betrokken, erg klein. Niettemin werden de bevindingen snel bevestigd door grotere studies, waaronder een meta-analyse uit 2015 die gegevens uit alle eerder gepubliceerde studies combineerde en de waarde van leefstijlaanpassingen op meer dan 2000 arteriële plaques beoordeelde. De gegevens leverden overtuigend bewijs dat veranderingen in levensstijl, zij het intensieve veranderingen, plak kunnen verminderen.
Ondanks hun bewezen voordelen moeten veranderingen in voeding en levensstijl beschouwd worden als louter een aanvulling op medicatie voor veel patiënten. Veranderingen in levensstijl alleen zullen de aderverkalking niet wegnemen.