Vitamine D-niveaus als voorspellende factor van gezondheidsrisico’s
Gepubliceerd op 01 oktober 2020 - Laatst bijgewerkt op 09 november 2021
Laatst bijgewerkt op 9 november 2021
Nieuw onderzoek van de KU Leuven geeft aan dat vitamine D-bloedniveaus bij mannen een goede voorspeller kunnen zijn van toekomstige gezondheidsrisico’s bij ouder wordende mannen.
Ook blijkt dat de voorloper van vitamine D die in de bloedbaan circuleert een nauwkeurigere voorspeller is van toekomstige gezondheids- en ziekterisico’s, dan de vaak gemeten totale vitamine D.
Het risico van een vitamine D-tekort
Aangezien een tekort aan vitamine D in verband wordt gebracht met meerdere ernstige gezondheidsaandoeningen naarmate we ouder worden, suggereert deze studie dat verder onderzoek naar het vitamine D-gehalte en het verband met een slechte gezondheid een veelbelovend gebied voor verder onderzoek kan zijn.
Vitamine D-tekort komt veel voor in Europa, vooral bij ouderen. Het is in verband gebracht met een hoger risico op het ontwikkelen van vele ziekten die verband houden met de ziekte van Alzheimer, hart- en vaatziekten, kanker en osteoporose. Er zijn echter verschillende vormen of metabolieten, van vitamine D in het lichaam, maar het is de totale hoeveelheid van deze metabolieten die het vaakst wordt gebruikt om de vitamine D-status van mensen te beoordelen.
Biologisch actieve vitamine D
Het prohormoon 25-dihydroxyvitamine D wordt omgezet in 1,25-dihydroxyvitamine D, dat wordt beschouwd als de actieve vorm van vitamine D in ons lichaam. Meer dan 99% van alle vitamine D-metabolieten in ons bloed zijn gebonden aan eiwitten, dus slechts een zeer klein deel is vrij om biologisch actief te zijn. Daarom kunnen de vrije, actieve vormen een betere voorspeller zijn van de huidige en toekomstige gezondheid.
In nieuwe onderzoek keken Dr. Leen Antonio[1] van het UZ Leuven en een team van collega’s of de vrije metabolieten van vitamine D effectief goede gezondheidsvoorspellers zijn. Ze deden dit met behulp van gegevens uit de European Male Ageing Study, die tussen 2003 en 2005 werd verzameld bij 1.970 mannen tussen 40 en 79 jaar.[2]
De niveaus van de totale en vrije metabolieten van vitamine D werden vergeleken met de huidige gezondheidstoestand, waarbij gecontroleerd werd op factoren zoals leeftijd, lichaamsmassa-index, roken en zelf-gerapporteerde gezondheid. De totale niveaus van zowel vrije als gebonden vitamine D-metabolieten werden in verband gebracht met een hoger risico op overlijden. Uit de analyse bleek dat enkel de vrije 25-hydroxyvitamine D-variant voorspellend was voor toekomstige gezondheidsproblemen en niet de vrije 1,25-dihydroxyvitamine D.
Dr. Antonio legt uit: “Deze gegevens bevestigen verder dat een tekort aan vitamine D samenhangt met een negatief effect op de algemene gezondheid en voorspellend kan zijn voor een hoger risico op overlijden.”
Richting van het verband?
Aangezien dit een observatiestudie was, bleven de causale verbanden en onderliggende mechanismen onbepaald. Het was ook niet mogelijk om specifieke informatie te verkrijgen over de doodsoorzaken van de mannen in de studie, wat een verwarrende factor kan zijn.
De meeste studies richtten zich op het verband tussen de totale 25-hydroxyvitamine D-niveaus en leeftijdsgebonden ziekte en sterfte. Aangezien 1,25-dihydroxyvitamine D de actieve vorm van vitamine D in ons lichaam is, was het mogelijk dat het een sterkere voorspeller van ziekte en sterfte was.
Er is ook gedebatteerd over de vraag of de totale of vrije vitamine D-niveaus moeten worden gemeten. Onze gegevens suggereren nu dat zowel de totale als de vrije 25-hydroxyvitamine D-niveaus de betere maatstaf zijn voor het toekomstige gezondheidsrisico bij mannen.
Dr. Antonio en haar team leggen momenteel de laatste hand aan de statistische analyse en schrijven een manuscript over deze bevindingen.[3]
Bronnen
↑1 | 2020, Leen Antonio, prof. dr. |
---|---|
↑2 | februari 2009, The European Male Ageing Study (EMAS): design, methods and recruitment |
↑3 | 7 september 2020, Vitamin D levels in the blood may be a better predictor of future health and disease risks |