Diabetes is een wereldwijde pandemie. Sinds 1980 is het aantal mensen met diabetes wereldwijd verviervoudigd. Diabetes type 2 ontwikkelt zich echter niet van de ene dag op de andere. Mensen maken vaak een langer voorstadium van diabetes door, waarin de bloedglucosespiegel al verhoogd is maar mensen nog niet ziek zijn.
Uit een nieuwe Duitse studie blijkt dat niet alle types prediabetes gelijk zijn. Bij mensen in het voorstadium van type 2-diabetes zijn er zes duidelijk te onderscheiden subtypes, die verschillen in de ontwikkeling van de ziekte, het diabetesrisico en de ontwikkeling van secundaire ziekten.[1]
“Voor mensen met prediabetes was het tot nu toe niet mogelijk om te voorspellen of ze diabetes zouden ontwikkelen en risico zouden lopen op ernstige complicaties zoals nierfalen, of dat ze alleen een onschuldige vorm zouden hebben met licht verhoogde bloedglucosewaarden maar zonder significant risico,” zei professor Hans-Ulrich Häring, die 25 jaar geleden de aanzet gaf tot de studie.
Een dergelijk onderscheid is echter belangrijk voor de gerichte preventie van diabetes. Onderzoekers uit Tübingen hebben nu een belangrijke doorbraak bereikt. Met behulp van clusteranalyse bij mensen met prediabetes hebben zij zes subtypes ontdekt met een verschillend diabetesrisico. Een gedifferentieerde classificatie van prediabetes en diabetes maakt het mogelijk individuele en vroegtijdige preventie en therapie van diabetes en de bijbehorende secundaire ziekten uit te voeren op een manier die is aangepast aan de ontwikkeling van de ziekte.
De onderzoeksgroep onder leiding van professor Häring en professor Fritsche van het universitair ziekenhuis in Tübingen heeft gedetailleerde studies verricht van het metabolisme van mensen met prediabetes die nog als gezond worden beschouwd. De proefpersonen (n=899) zijn afkomstig uit de Tübingen Family Study en de studie van het Tübingen Lifestyle Program. Zij hebben in de afgelopen 25 jaar in Tübingen herhaaldelijk intensieve klinische, laboratoriumchemische, magnetische resonantie beeldvormende en genetische onderzoeken ondergaan.
Op basis van belangrijke metabolische parameters zoals bloedglucosespiegels, levervet, verdeling van het lichaamsvet, bloedlipideniveaus en genetisch risico, konden de onderzoekers zes subtypes van prediabetes identificeren. “Net als bij manifeste diabetes zijn er ook in het voorstadium van diabetes verschillende ziektetypes, die verschillen in bloedglucosespiegels, insulinewerking en insulinesecretie, lichaamsvetverdeling, levervet en genetisch risico,” aldus eerste auteur professor Robert Wagner van het DZD-instituut voor diabetesonderzoek en stofwisselingsziekten (IDM) van het Helmholtz Zentrum München aan de universiteit van Tübingen, die de resultaten van de studie samenvatte.
Drie van deze groepen (clusters 1, 2 en 4) worden gekenmerkt door een laag diabetesrisico. De deelnemers aan het onderzoek in de clusters 1 en 2 waren gezond. Slanke mensen zijn de belangrijkste leden van cluster 2. Zij hebben een bijzonder laag risico op het ontwikkelen van complicaties. Cluster 4 bestaat uit mensen met overgewicht, wier metabolisme nog relatief gezond is.
De drie resterende subtypes (clusters 3, 5 en 6) worden geassocieerd met een verhoogd risico op diabetes en/of secundaire ziekten. Mensen die behoren tot subtype 3 produceren te weinig insuline en hebben een hoog risico op het ontwikkelen van diabetes. Mensen in cluster 5 hebben een uitgesproken leververvetting en een zeer hoog risico op diabetes omdat hun lichaam resistent is tegen het bloedglucoseverlagende effect van insuline. In subtype 6 treedt schade aan de nieren op nog voordat de diagnose diabetes is gesteld. Ook hier is de mortaliteit bijzonder hoog.
Kan de indeling in zes prediabetes-subtypes ook in andere cohorten worden bevestigd? Om dit te onderzoeken hebben de onderzoekers de analyse uitgebreid tot bijna 7000 proefpersonen in het Whitehall II Cohort in Londen en ook daar de zes prediabetes-subtypes vastgesteld. Wat onderzoekers nu rest is om na te gaan in hoeverre de bevindingen toepasbaar zijn voor de indeling van individuele personen in risicogroepen. Indien dit het geval is, zouden mensen met een hoog risicoprofiel vroegtijdig kunnen worden geïdentificeerd en een specifieke behandeling kunnen krijgen.[2]
Verder lezen:
- Fruit, groenten en volkoren granen kunnen diabetes type 2 voorkomen
- 10% gewichtsverlies kan diabetes type 2 verminderen
Bronnen