Cognitie en wandelsnelheid nemen bij oudere volwassenen tegelijkertijd af

Laatst bijgewerkt op 18 november 2021

Nieuw onderzoek aan de Universiteit van Texas toont aan dat achteruitgang van cognitie en gemiddelde wandelsnelheid vaak samengaan bij oudere volwassen.^[1]

Wat is cognitie?

Onder cognitie of kenvermogen verstaan we het vermogen om kennis op te nemen en verwerken. Deze definitie heeft ook betrekking op denken, taal, geheugen, aandacht, concentratie enzovoort.^[2]

De link tussen cognitie en wandelsnelheid

“Veranderingen in cognitie en wandelsnelheid lopen bij het grootste deel van de bevolking parallel, wat wijst op gedeelde mechanismen,” zegt Mitzi M. Gonzales, neuropsycholoog aan het Glenn Biggs Instituut voor Alzheimer en Neurodegeneratieve Ziekten.^[3]

De cognitie en de wandelsnelheid kunnen door bloedvatziekten, beschadigingen van het hersenweefsel, hormoonregulering en abnormale uitstortingen van amyloïde, bèta en tau-eiwitten in de hersenen veranderen. Amyloïde, beta- en tau-deposito’s zijn bekende indicatoren van de ziekte van Alzheimer, maar kunnen ook invloed hebben op het lopen.

“Abnormale eiwitafzettingen bevorderen neurodegeneratie en synaptische verliezen, wat kan leiden tot disfuncties in de hersengebieden die de cognitie en het lopen beheersen,” stelt Sudha Seshadri, professor in de neurologie. “Ook schade aan de witte stof in regio’s die deel uitmaken van zowel de cognitie als de loopcoördinatie zijn een mogelijkheid.”

Het SALSA-onderzoek

Voor de studie keken de onderzoekers naar gegevens van 370 deelnemers aan de San Antonio Longitudinale Studie van de Veroudering (SALSA). Van alle deelnemers waren 182 van Mexicaans-Amerikaanse afkomst en 188 van Europees-Amerikaanse afkomst.

Cognitie werd gemeten met behulp van de Folstein Mini-Mental State Examination, een tool met 30 items die de oriëntatie met betrekking tot tijd en plaats, aandacht, herinnering, taal en andere aspecten beoordeelt. De wandelsnelheid werd gemeten met een getimede wandeling van 3 meter.

De proefpersonen werden gegroepeerd in drie verschillende trajecten op basis van hun veranderingen over een gemiddelde van 9½ jaar: stabiele cognitie– en loopklasse (65,4% van de deelnemers), cognitieve en fysieke kwetsbaarheidsklasse (22,2%) en fysieke kwetsbaarheidsklasse (12,4%).

“De volwassenen waren 65-74 jaar oud bij de basislijn en begonnen de studie doorgaans met hogere scores op cognitie als wandelsnelheid,” zegt Helen Hazuda, hoofdonderzoeker van SALSA.

“Tijdens de follow-up toonde deze groep veerkracht voor leeftijdsgebonden dalingen en bleef ze functioneel onafhankelijk. Een vijfde van de individuen begon daarentegen aan het onderzoek met lagere scores in cognitie en loopsnelheid. Ze ervoeren verslechtering in elk domein tijdens de follow-up periode,” zei Hazuda.

De derde groep personen, de zogenaamde fysieke kwetsbaarheidsklasse, toonde tijdens het onderzoek een stabiele cognitie aan, maar hun wandelsnelheid vertraagde in de loop van de tijd.

De Mexicaans-Amerikaanse deelnemers hadden vier keer meer kans dan Europees-Amerikanen om in de cognitieve en fysieke kwetsbaarheidsklasse te zitten, zelfs na statistische aanpassing voor onderwijsniveau, inkomen en chronische medische aandoeningen, zei Gonzales.

De prevalentie van een belangrijke risicofactor in deze groep, diabetes, was significant hoger bij Mexicaans-Amerikanen (23%) dan bij Europese-Amerikanen (7%). Diabetes werd geassocieerd met een 4½ keer hogere kans om deel uit te maken van de cognitieve en fysieke kwetsbaarheidsklasse.

Snel ingrijpen is de boodschap

Individuen die het onderzoek ingingen met een slechtere cognitie en een lagere wandelsnelheid gingen op beide domeinen in een versneld tempo achteruit door de jaren heen, aldus Hazuda.

“In deze risicogroep hebben we steilere dalingspercentages waargenomen dan het lage beginpunt,” zei Hazuda. “Dit suggereert dat preventieve inspanningen gericht moeten zijn op jonge en middelbare volwassenen waarbij er nog tijd is om in te grijpen om de levensstijl te veranderen.”

Over het geheel genomen hadden individuen in de cognitieve en fysieke kwetsbaarheidsklasse en de fysieke kwetsbaarheidsklasse een vijf- tot zevenvoudig verhoogd risico op sterfte in vergelijking met de stabiele cognitie– en loopklasse.^[4]

>> Verder lezen:

Lichaamsbeweging is de sleutel tot gezonde hersenen
7 soorten voeding en supplementen die Alzheimer helpen bestrijden
Wat is diabetes? Symptomen aanpakken op natuurlijke wijze