De link tussen de hersenen en de darm verklaart de drang naar suiker

Laatst bijgewerkt op 11 augustus 2020

Suiker en zoetigheid triggeren gespecialiseerde smaakpapillen op de tong. Ook schakelt suiker een volledig aparte neurologische route in, eentje die begint in de darm.

Wanneer suiker de darm binnenkomt, worden signalen naar de hersenen gestuurd dat ze méér willen. Opmerkelijk is dat dit mechanisme enkel werkt bij suikermoleculen en niet bij kunstmatige zoetstoffen.

Wetenschappers wisten al dat langer suiker een unieke controle over de hersenen uitoefent. Een studie uit 2008^[1] toonde bijvoorbeeld aan dat muizen zonder het vermogen om zoetigheid te proeven nog steeds de voorkeur geven aan suiker. De ontdekking van een suikercircuit helpt verklaren waarom we een onverzadigbare eetlust voor suiker hebben.

“We moeten de begrippen zoet en suiker van elkaar scheiden”, zegt Zuker, een neurowetenschapper aan de Columbia University^[2]. “Zoet is leuk, suiker is hetgeen we écht willen.” Dit nieuwe werk onthult de neurale basis voor de voorkeur voor suiker.

Onze voorkeur voor zoetigheid

De term suiker is een containerbegrip die een aantal stoffen omvat die ons lichaam als brandstof gebruikt. Het eten van suiker activeert het beloningssysteem van de hersenen, zowel bij mensen als bij muizen.

In een wereld waar geraffineerde suiker in overvloed aanwezig is, kan deze diepgewortelde drang naar suiker voor problemen zorgen. Studies hebben overmatige suikerconsumptie in verband gebracht met tal van gezondheidsproblemen, waaronder obesitas en type 2 diabetes.

Eerder toonde het werk van Zuker aan dat suiker en kunstmatige zoetstoffen op hetzelfde smaaksensorische systeem overschakelen. Eenmaal in de mond activeren deze moleculen de zoete receptoren op de smaakpapillen, waardoor signalen worden uitgezonden naar het deel van de hersenen dat de zoetheid verwerkt.

Suiker beïnvloedt het gedrag op een manier die de kunstmatige zoetstof niet beïnvloedt. Zuker’s team vergeleek suiker met de zoetstof Acesulfame K, die we terugvinden in onder meer light frisdrank en zoetstoffen.

Muizen kregen water met de zoetstof of met suiker aangeboden. Eerst dronken ze beide zoete drankjes, na twee dagen schakelden ze vrijwel uitsluitend over op suikerwater. De proefdieren verkozen dus suiker boven de kunstmatige zoetstof.

Suikercircuit tussen darm en hersenen

Door de hersenactiviteit te van de muizen in beeld te brengen, identificeerden de onderzoekers voor het eerst het hersengebied dat uitsluitend op suiker reageert: de caudale kern van de tractus solitarius. Dit gebied, dat zich in de hersenstam bevindt, is een centrum voor informatie over de toestand van het lichaam.

Het pad hiernaartoe begint in de slijmvliezen van de darm. Daar geven sensormoleculen een signaal af dat via de nervus vagus verloopt en dat een directe informatielijn van de darmen naar de hersenen vormt.

Dit darm-hersencircuit prefereert glucose en soortgelijke moleculen. Het negeert dan weer kunstmatige zoetstoffen evenals fructose, de suikersoort die we in fruit terugvinden. Glucose is een bron van energie voor alle levende wezens, vandaar de evolutionaire voorkeur.

Eerder speculeerden wetenschappers dat de energie-inhoud van suiker, oftewel calorieën, de aantrekkingskracht ervan verklaart, omdat veel kunstmatige zoetstoffen geen calorieën bevatten. De studie van Zuker toonde echter aan dat dit niet het geval is, aangezien calorievrije, glucoseachtige moleculen het circuit eveneens kunnen activeren.

Om beter te begrijpen hoe de sterke voorkeur van de hersenen voor suiker is ontstaan, bestudeert de groep nu de verbindingen tussen dit circuit en andere hersensystemen, zoals degenen die betrokken zijn bij beloning, voeding en emoties.

“Het blootleggen van dit circuit helpt te verklaren hoe suiker direct invloed heeft op onze hersenen om de consumptie te stimuleren,” stelt Zucker. “Het legt ook nieuwe potentiële doelen en mogelijkheden voor strategieën bloot om onze onverzadigbare honger naar suiker te helpen verminderen.”^[3][4]

>> Lees verder: Suiker beïnvloedt je humeur op een negatieve manier