Opgelet voor een vitamine B12-tekort: symptomen, oorzaak en behandeling

Wat is vitamine B12?

Vitamine B12 is een essentieel vitamine dat je lichaam niet zelf kan aanmaken. Vitamine B12 is onontbeerlijk voor de aanmaak van rode bloedcellen en de werking van de zenuwen. Tekorten kunnen, wanneer ze onbehandeld blijven, aanleiding geven tot bloedarmoede maar ook tot een onomkeerbare zenuw- en hersenbeschadiging.

Een tekort aan vitamine B12 in het bloed kan een vorm van bloedziekte geven die we pernicieuze anemie noemen.

Mensen met deze aandoening zijn niet in staat om in hun maag een specifiek eiwit, namelijk de ‘intrinsieke factor’, te produceren waardoor ze moeilijk vitamine B12 kunnen absorberen.

Vitamine B12 moet dan rechtstreeks in het bloed van de patiënt geïnjecteerd worden en zo omzeilen we de maag. Naast de aanmaak  van rode bloedcellen en het gezond houden van ons zenuwstelsel hebben we ook vitamine B12 nodig om foliumzuur te kunnen opnemen.

Symptomen van vitamine B12-tekort

Vitaminetekorten hebben de neiging om zich geleidelijk en langzaam te ontwikkelen, soms over een periode van meerdere jaren. In het begin kunnen symptomen vaag en minimaal zijn, maar na verloop van tijd beginnen deze meer en meer op te vallen.

Onze cellen hebben vitamine B12 nodig om zich te kunnen vermenigvuldigen. Per minuut produceren we miljoenen rode bloedcellen. Aangezien vitamine B12-tekort een invloed heeft op de productie van rode bloedcellen, zal het aantal rode bloedcellen dalen waardoor we bloedarmoede of anemie ontwikkelen.

De meest voorkomende symptomen van bloedarmoede zijn:

• Vermoeidheid
• Hijgen met een gevoel van kortademigheid
• Onaangename sensaties van een onregelmatige pols en/of zware hartkloppingen

Daar vitamine B12-tekorten veroorzaakt kunnen worden door een gebrek aan intrinsieke factor in de maag, spreken we van pernicieuze anemie.

Het spijsverteringssysteem kan dan niet naar behoren vitamine B12 opnemen en dan krijg je tekenen van:

• Vermoeidheid
• Kortademigheid
• Witte of gelige huidskleur
• Sporadische diarree
• Menstruele problemen
• Een verhoogde kans op infecties
• Hartkloppingen

Blijft het vitamine B12-tekort langdurig aanwezig, dan kunnen er neurologische problemen optreden zoals:

• Tintelingen
• Gevoelloosheid van de vingers en/of de tenen
• Algemene spierzwakte
• Moeite met het lopen
• Verhoogde prikkelbaarheid
• Verwardheid en vergeetachtigheid

Vitamine B12-tekort oorzaak

Pernicieuze anemie door een vitamine B12-tekort kan veroorzaakt worden door auto-immuunziekten, de ziekte van Crohn, zware bacteriële of virale infecties en operaties die de maag drastisch verkleinen. Maagverkleiningen zijn operaties die uitgevoerd worden om te vermageren.

Ook vegetarische en vooral veganistische diëten, waarbij geen dierlijke producten genuttigd worden en dus onvoldoende vitamine B12 in de voeding voorkomt, kunnen een tekort aan vitamine B12 veroorzaken.

Rol van foliumzuur

Let op! Grote hoeveelheden foliumzuur kunnen de schadelijke effecten van vitamine B12-tekort maskeren door de bloedarmoede veroorzaakt door vitamine B12-tekort te corrigeren.

Bovendien suggereert onderzoek dat hoge foliumspiegels niet alleen vitamine B12-tekort maskeren, maar ook bloedarmoede en de cognitieve symptomen die verband houden met vitamine B12-tekort verergeren.

Permanente zenuwbeschadiging kan optreden als vitamine B12-tekort niet wordt behandeld. Om deze reden mag de inname van foliumzuur uit verrijkte voeding en supplementen bij gezonde volwassenen niet hoger zijn dan 1000 mcg per dag.^[1]

Behandeling vitamine B12-tekort

1. Hydroxocobalamine injecties: dit is een vorm van B12 in inspuitbare vorm. Het wordt om de 2 tot 4 dagen ingespoten in een spier om de maag en de darmen te omzeilen bij pernicieuze anemie. In de meeste gevallen is er een significante verbetering van de symptomen kort na de toediening ervan. Nadien is om de drie maanden een boost nodig. Deze behandeling kan ook na vermageringsoperaties nodig zijn.
2. Gisttoediening bij veganistische diëten.
3. De nieuwe, betere en actieve vorm die we nu via de mond kunnen innemen is de methylcobalamine. Dit is de actieve vorm zoals ze in het lichaam gebruikt wordt en kan vlot via de mond ingenomen worden. 1 tot 5 mg per dag is voldoende.

Preventie van vitamine B12-tekort

Probeer eerst te vermageren met een gezond en evenwichtig dieet en veel te sporten in plaats van direct een vermageringsoperatie te laten uitvoeren.

Veganisten en sommige vegetariërs die geen eieren eten moeten zorgen voor extra vitamine B12 in hun voeding. Er zijn verschillende ontbijtgranen en sojamelk, die verrijkt werden met vitamine B12. Ook tofu is een goede bron van vitamine B12.

Sommige merken van voedingsgist zijn ook goede bronnen van vitamine B12. Mensen die vlees, eieren en/of vis eten, moeten normaal gezien voldoende vitamine B12 binnen krijgen.

Veganisten, sommige vegetariërs en alle mensen die ooit een tekort vastgesteld hebben nemen best regelmatig methylcobalamine in kuren.

Enkele bronnen 

Wat is vitamine B12
Tekorten van vitamine B12
Vitamine B12 voor veganisten en vegetariërs