Peesontsteking of tendinitis aan de voet: soorten, oorzaken, symptomen en behandeling

• Verschillende types tendinitis aan voeten & enkels
• Oorzaken van een peesontsteking
• Symptomen van een tendinitis
• Behandeling van een peesontsteking van de voet
• Wanneer medische hulp inschakelen? 
• Voorkomen van tendinitis

Bij een peesontsteking van de voet is de tibialis posterior pees, die loopt langs de binnenenkel naar de middenvoet, verantwoordelijk. Deze pees creëert een boog door het middelste gedeelte van de voet op te spannen. Bij doorscheuren of verzwakken van deze pees krijg je een platvoet.

De pees ondersteunt de binnenkant van de enkel en voorkomt dat de voet naar binnen gaat rollen. Door overmatig gebruik, extra belasting van de voet of verwondingen kan deze pees ontstoken geraken.

Specificaties van de verschillende types tendinitis

Hieronder vind je de meest voorkomende soorten tendinitis aan de voeten en de enkels:

1. Achillespeesontsteking: pijn achterkant enkel

De achillespees is de grote pees die de kuitspieren met de achterkant van de hiel verbindt. Het kenmerk van een achillespeesontsteking is de pijn die zich bevindt op een oppervlak van 2 tot 10 centimeter boven het gebied waar de pees zich aan het hielbot hecht.

Dit is het zwakste deel van de pees en is meestal de plek waar scheuren in de pees ontstaan. Achillespeesontsteking is een veelvoorkomende sportblessure en kan worden veroorzaakt door overbelasting of het dragen van andere soort (verkeerde) schoenen of het betreden van moeilijk te belopen oppervlakken.

Ook het hebben van strakke kuitspieren kan gemakkelijker een achillespeesontsteking veroorzaken. Een chronische achillespeesontsteking noemen we tendinose van de voet, en uit zich in zwelling en stijfheid. Wanneer de symptomen niet binnen een paar maanden verholpen zijn, is een chirurgische ingreep meestal noodzakelijk.

2. Posterieure tibiale tendinitis: pijn binnenzijde enkel

Posterieure tibiale tendinitis wordt meestal geassocieerd met platvoeten. De tibialis posterieure pees wikkelt zich rond de binnenkant van de enkel (aan de grote teenzijde) naar de wreef van de voet.

Dit is ook het gebied waar klachten pijn en zwellingen kunnen ontstaan. Bij platvoeten spreekt men ook wel eens over ‘te veel tenen’. Dit heeft te maken met de abnormale positie van de voet waarbij de tenen ten opzichte van de achterkant van voet teveel naar buiten uitsteken.

De voet blijft plat op de grond, waarbij de pezen naar buiten worden gedrukt. In dit geval wordt de peesontsteking chronisch en een constant terugkerend probleem.

Om de zwelling van de pezen te verminderen kan het nodig zijn om tijdelijk een speciale loopschoen te gebruiken en vervolgens een brace of orthese.

3. Peroneale tendinose: pijn buitenzijde enkel

De pezen van de peroneale spieren zijn verwikkeld rondom de buitenkant van de enkel (aan de kleine teenzijde). Bij klachten kunnen pijn en zwellingen in dit gedeelte van de enkel voorkomen, maar ook in het gebied er net boven of onder.

Peroneale tendinose kenmerkt zich door een hoog gebogen voet en een geschiedenis van telkens terugkerende enkelverstuikingen.

4. Flexor tendinitis: pijn binnenste achterkant enkel

Flexor tendinitis wordt gekenmerkt door een pijn die tot diep in de achterkant van de enkel (aan de grote teenzijde) optreedt.

Dit type van peesontstekingen wordt vaak bij dansers waargenomen of bij mensen die activiteiten uitvoeren waarbij veel teenbalans nodig is.

5. Extensor tendinitis: pijn bovenkant voet / pijn wreef voet

Deze tendinitis tast de trekspier aan de bovenzijde van de voet aan. Dit wordt meestal veroorzaakt door wrijving van de schoen.

In mindere mate is de oorzaak soms te vinden in ontstekingsaandoeningen, zoals reumatoïde artritis. Vooral hoog gebogen voeten zijn gevoeliger, daar ze eerder last hebben van wrijving tegen de schoen.^[1]

6. Hielspoor: pijn onderkant voet

Pijn aan de onderkant van de voet is vaak te wijten aan fasciitis plantaris of hielspoor, een ontsteking van het bindweefsel tussen de pezen in de voet.

Dit type ontsteking komt vaak voor nadat je te veel kracht op je voet hebt gezet. Hielspoor komt vaak voor bij atleten die grote afstanden lopen.^[2]

Wat zijn de oorzaken van een peesontsteking of tendinitis van de voet?

1. Overbelasting

Overbelasting is de meest voorkomende oorzaak van tendinitis. Dit betekent dat de pees te strak gespannen staat en er zelfs in kleine mate het uit elkaar trekken van pees en scheuren in de pees ervaren kan worden.

Dit wordt vooral ervaren als er overbelasting is bij activiteiten op allerlei gebied, zoals wandelen en sporten.

2. Abnormale voetstructuur

Problemen zoals platvoeten en hoog gebogen voeten kunnen onevenwichtigheden in de spieren veroorzaken, waarbij de pezen aangetast worden.

3. Blessures

Een voet- of enkelblessure kan een tendinitis veroorzaken. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren tijdens plotselinge en krachtige bewegingen, zoals springen.

Wanneer er tendinitis ontstaat aan de bovenkant van de voet of de hiel, dan kan dit wijzen op een andere vorm van blessure met als oorzaak een chronische wrijving tegen de schoen.

4. Medische aandoeningen

Bepaalde medische aandoeningen die algemene ontstekingen veroorzaken kunnen tot tendinitis leiden.

Het gaat hier vooral om aandoeningen zoals:

• Reumatoïde artritis
• Jicht
• Spondylartropathie

die vooral achillespeesontstekingen en posterieure tibiale tendinitis kunnen veroorzaken.^[3]

Peesontsteking voet: hoe herken ik de symptomen?

Een peesontsteking van de voet geeft een hevige pijn in de boog, onder aan de voetzool. Meestal is er ook een roodheid en zwelling te zien.

Het enkelgewricht en de voet gaan stijf aanvoelen en de normale bewegingen worden beperkt. De boog van de voet zal warm aanvoelen door de ontstekingsreactie.

De pijn begint meestal in het middelste of voorste gedeelte van de voetboog en de sterkte ervan zal toenemen als deze niet behandeld wordt.

De pijn wordt meestal erger bij activiteit en gedurende de nacht. Op de tenen staan geeft een stekende pijn onder aan de voetboog.

Welke behandelingen van een peesontsteking van de voet zijn er mogelijk?

Het eerste wat je moet doen om een peesontsteking van de voet te behandelen is deze te laten rusten. Dit betekent dan ook dat je alle oorzaken dient te vermijden en te gaan liggen of zitten met de voet op een verhoog of kussen. Sporten en joggen moet je direct stoppen tot de ontsteking weg is.

De eerste dagen na het opkomen van de ontsteking kan je ijs aanbrengen in de voetboog, tot de pijn verdwenen is. IJspacks kunnen hierbij van groot nut zijn.

Compressie van de voet door het gebruik van een correct aangebracht elastisch drukverband of tape, helpt om de schade te beperken, zwelling te verminderen en de bewegingen die nog meer schade kunnen geven, te beperken.

Ontstekingsremmende geneesmiddelen kunnen de ontstekingsreactie tegen gaan en de pijn verminderen. Vrij verkrijgbare middelen zijn beschikbaar bij de apotheek en voldoende werkzaam.

Met 3 natuurlijke middelen samen ingenomen kan je ook veel bereiken voor de genezing van (vaak hardnekkige) peesontstekingen in het algemeen, namelijk Boswellia, Curcumine en MSM, elk 3 capsules per dag.

De behandeling moet je volhouden tot alle symptomen volledig weg zijn. Dit kan enkele weken duren, maar wanneer de pijn verdwenen is kan je terug starten met eenvoudige bewegingen. Begin met zachte buigbewegingen, cirkelvormige bewegingen van de voet en rustig stappen.

Peesontstekingen van de voeten kunnen ook veroorzaakt worden door een verkeerde stand van de voeten. Het aanpassen van de schoenen kan een blijvende oplossing zijn voor de problemen. Ook fysiotherapie om de pezen te ontlasten heeft zijn voordelen.

Wanneer moet je medische hulp inschakelen?

Als pijn en zwellingen verergeren en niet kunnen worden verlicht door rust en het toepassen van zelfzorg, is het verstandig om een arts te raadplegen.

Een arts zal je medische historie nagaan en kan eventueel röntgenfoto’s of een MRI-scan laten maken. Hij kan dan zien of je een fractuur, verkalking of een ander peesprobleem hebt, waarbij een andere vorm van behandeling nodig is.

Een gescheurde pees vereist een laars of gips en in het ergste geval een operatie. Wanneer je last hebt van regelmatig terugkerende tendinitis kan ook podologisch onderzoek gedaan worden om voetafwijkingen op te sporen. Er kunnen dan steunzolen, speciale schoenen, een orthese of een brace worden aangemeten.

Operatieve ingrepen zijn het allerlaatste hulpmiddel, maar geven niet altijd een blijvend resultaat omwille van de vorming van littekenweefsel die de pezen verder verslappen.

Hoe peesontstekingen van de voet voorkomen?

Je kunt op verschillende manieren proberen om te voorkomen dat je last van tendinitis krijgt:

• Draag geschikt schoeisel dat de voet en enkel goed ondersteunt.
• Voorkom tijdens het herstel het onnodig uitstrekken van de kuit en de peroneale spieren. Dit kan weer als de pijn en ontsteking verdwenen zijn.
• Bouw de belasting van de spieren en pezen heel geleidelijk op.
• Rust is goed, maar behoud een bepaald niveau van beweging tijdens het herstel. Dit is vooral tijdens het laagseizoen heel belangrijk voor sporters.