Frozen Shoulder: hoe ontstaat het en hoe te behandelen?

Laatst bijgewerkt op 6 juli 2022

De conditie ‘bevroren schouder’ (‘’frozen shoulder’) staat ook wel bekend als adhesieve capsulitis en dit staat voor pijn en stijfheid in de schouder. Na verloop van de tijd wordt de schouder hierbij steeds harder en moeilijker om te bewegen.

Bevroren schouder komt voor bij ongeveer 2% van de bevolking. Het duikt vooral op bij mensen tussen 40 en 60 jaar oud, en meer bij vrouwen dan bij mannen.

Anatomie

De schouder is een gewricht dat in feite bestaat uit drie verschillende beenderen: het been van de opperarm (humerus), het schouderblad (scapula) en het sleutelbeen (clavicula).

De kop van het been van de opperarm past perfect in een nauwe socket in het schouderblad. Sterk verbindingsweefsel, de schoudercapsule genaamd, omringt het gewricht.

Om je schouder te helpen om gemakkelijker te bewegen, bevochtigt de synoviale vloeistof de capsule en het gewricht.

Wat is een bevroren schouder?

Bij een bevroren schouder verdikt de capsule van de schouder en wordt ze hard. Stijve weefselstroken, die we ‘adhesies’ noemen, ontwikkelen zich. In vele gevallen is er minder van de synoviale vloeistof in de schouder aanwezig.

Een duidelijk teken van deze conditie is de onmogelijkheid om je schouder nog te kunnen bewegen, dit ofwel op je eentje ofwel met behulp van iemand anders.

De ontwikkeling gebeurt in drie stappen:

Bevriezen

In deze fase ondervind je langzaam meer en meer pijn. Wanneer de pijn erger wordt, verliest je schouder steeds meer bewegingsvrijheid. De vriesfase duurt doorgaans van zes weken tot negen maanden.

Bevroren

De symptomen van pijn en ongemak nemen nog toe tijdens deze fase, maar de stijfheid blijft. Gedurende 4 tot 6 maanden van de bevroren fase worden de dagelijkse activiteiten steeds moeilijker.

Ontdooien

Gedurende deze fase zal de beweging van de schouder geleidelijk aan weer verbeteren. Een complete herstel naar een normaal bewegingspatroon en de normale sterkte van de schouder duurt van 6 maanden tot 2 jaar.

Oorzaak van bevroren schouder

De oorzaak van een bevroren schouder is niet zo eenvoudig om vast te stellen. Er is geen duidelijke connectie met de beweging van de arm en wat je er mee doet. Enkele factoren kunnen bijdragen tot een hoger risico op de ontwikkeling van een bevroren schouder.

• Diabetes. Een bevroren schouder komt vaker voor bij mensen met diabetes, tot 10 à 20% van deze mensen. De reden hiervoor is niet bekend.
• Andere ziektes. Sommige bijkomende medische problemen die met bevroren schouder geassocieerd worden zijn hypothyroidie, hyperthyroidie, de ziekte van Parkinson en hartproblemen.
• Immobilisatie. Een bevroren schouder kan optreden ten gevolge van een schouder die door een ingreep, een breuk of een andere verwonding een tijd geïmmobiliseerd was. Een manier om een bevroren schouder te helpen voorkomen is patiënten na een verwonding of ingreep hun schouder te laten bewegen.

Symptomen

Pijn aan een bevroren schouder is doorgaans vervelend en knagend. Het is vooral bij het begin van de conditie erger en wanneer je je arm beweegt. De pijn wordt doorgaans gesitueerd aan de buitenkant van de schouder en soms aan de opperarm.

Onderzoek door een dokter

Fysisch onderzoek

Je dokter zal testen hoeveel je je schouder nog kunt bewegen.

Na een gesprek over je medische conditie en geschiedenis zal de dokter je schouder onderzoeken. Hij of zij zal je schouder in alle richtingen bewegen met de nodige zorg en aandacht om te zien of je beweging beperkt wordt en of er pijn bij optreedt.

De reikwijdte van je beweging wanneer iemand anders je schouder beweegt heet men de passieve reikwijdte.

Je dokter zal deze vergelijken met de reikwijdte wanneer je zelf je schouder beweegt (de actieve reikwijdte van beweging). Mensen met een bevroren schouder hebben een beperkte reikwijdte van beide bewegingen.

Het uitvoeren van testen

Er zijn andere testen beschikbaar waarmee je dokter de redenen van stijfheid en pijn kan mee bepalen.

• X-stralen. Dichte structuren zoals beenderen zijn duidelijk zichtbaar bij x-stralen. Ze kunnen andere problemen in je schouder zoals arthrose aantonen.
• IMR (mangnetic resonance imaging) en ultrasound. Deze studies kunnen een beter beeld geven van problemen met zachte weefsels die kunnen optreden bij een bevroren schouder.

De behandeling

Een  bevroren schouder kan doorgaans bij verloop van tijd beter worden, maar het kan tot 3 jaar duren.

Behandeling zonder chirurgische ingreep

Meer dan 90% van de patiënten kunnen door een relatief eenvoudige behandeling hun beweging herstellen en de nodige kracht weer opdoen.

Medicijnen zonder steroïden die de ontsteking bestrijden. Geneesmiddelen zoals aspirine en ibuprofen verminderen de pijn en de zwelling.

3 waardevolle natuurlijke stoffen die kunnen helpen zijn: msm, curcuma   en boswellia. Samen ingenomen bieden zij een grote kans op een veel spoediger herstel.

Injectie met steroïden. Cortisone is een sterk anti-ontstekingsmedicijn dat rechtstreeks  in het gewricht van je schouder ingespoten wordt.

Fysieke therapie

Specifieke oefeningen zullen helpen om je beweging te herstellen. Dat kan gebeuren onder de supervisie van een fysieke therapeut of door een thuisprogramma. Tot de therapie hoort het stretchen van de reikwijdte van de beweging door oefeningen voor de schouder.

Soms wordt verhitting toegepast om de schouder los te maken voor het beginnen met stretchen. Hier enkele voorbeelden van de oefeningen die aanbevolen worden.

• Uitwendige rotatie en passief stretchen. Sta in de deuropening en buig je aangetaste arm 90° om de deurlijst vast te nemen. Houd je hand op die plaats en draai je lichaam om. Houd deze positie gedurende 30 sec. aan. Relax en herhaal.
• Voorwaartse beweging. Lig hierbij op je rug met je benen uitgestrekt. Gebruik je ‘goede’ arm om de aangetaste arm op te heffen tot over je hoofd tot je een lichte stretch voelt. Hou dit gedurende 15 sec. vol en laat je arm langzaam weer zakken. Relax en herhaal.
• Stretch met gebogen arm. Kruis traag een arm over je kin tot net onder je kin, zo ver mogelijk zonder dat het pijn doet. Houdt dit vol gedurende 30 sec. Relax en herhaal.

Een chirurgische ingreep

Wanneer deze verschillende therapieën geen oplossing bieden in samenwerking met de bijhorende medicijnen, dan kan je in samenspraak met je dokter een chirurgische ingreep overwegen.

Het is belangrijk hierover met je dokter te praten om te weten te komen of de gewone behandelingen toch nog kunnen helpen en om te weten wat de risico’s zijn die bij een ingreep kunnen optreden.

Het doel van een chirurgische ingreep aan de bevroren schouder is om de aangetaste schouder te stretchen en de stijfheid van de gewrichtscapsule te verlichten. De meest voorkomende methodes zijn manipulatie onder verdoving en een artroscopie van de schouder.

Manipulatie onder verdoving

Tijdens deze procedure word je in slaap gebracht. De dokter zal je schouder ‘forceren’ om de oorzaak te kunnen oplossen. Dit zou er op termijn (liefst korte) moeten toe leiden dat je je schouder weer gewoon kunt bewegen.

Een artroscopie van de schouder. Bij deze ingreep zal je dokter insnijdingen maken in de capsule van het weefsel. Dit wordt gedaan met precisie instrumenten die in je schouder kleine insnijdingen maken.

Bij de meeste gevallen leiden beide ingrepen, al dan niet gecombineerd tot uitstekende resultaten. De meeste patiënten varen er dan ook zeker wel bij.

Herstel

Na een ingreep moet je zeker ook nog fysieke therapie ondergaan om de beweging die je hebt terug gewonnen ook op lange termijn te behouden. Het herstel varieert van 6 weken tot 3 maanden.

Ook al is het een traag proces, toch wordt van de patiënt de nodige inzet verwacht want dit is de belangrijkste factor om tot een goed herstel te kunnen komen.

De verwachtingen op lange termijn na een operatie zijn doorgaans goed. De meeste patiënten hebben een sterke verminderde of zelfs geen pijn meer en kunnen hun beweging grotendeels of volledig herstellen. Bij sommige gevallen kan zelfs na meerdere jaren nog niet alle pijn zijn opgelost en blijft een zekere stijfheid achter.

Hoewel het niet vaak voorkomt kan een bevroren schouder terugkeren, zeker wanneer er sprake is van diabetes.