Legionella: bacterie, besmetting en symptomen

Laatst bijgewerkt op 2 september 2024

Legionella eiste twee doden en stond weer volop in de aandacht. Bang dat je een legionella besmetting kan oplopen, of wil je een legionella besmetting vaststellen?

In dit artikel vertellen we je over de herkomst van de ziekte, de legionella symptomen en de behandeling van deze besmettelijke ziekte.

Wat is legionella?

Legionellose, ook gekend onder de naam veteranenziekte, is een ernstige longontsteking veroorzaakt door de legionella bacterie. Deze water bacterie kan twee verschillende ziektes veroorzaken, namelijk het al aangehaalde legionellose, maar ook legionellagriep of pontiackoorts. Die laatste variant geeft je griepachtige symptomen en verdwijnt gewoonlijk vanzelf.

Geschiedenis van legionella

In 1976 vond een conferentie onder Amerikaanse legionairs (ex-militairen) plaats. 221 mensen kregen een longontsteking en 34 stierven hier ook aan. Een bacterie in water die nog nooit eerder was geïdentificeerd, bleek de oorzaak te zijn en werd Legionella pneumophila genoemd. Legionellose wordt veroorzaakt door de ziekteverwekkende vormen van de legionellabacterie. Sindsdien zijn veel verschillende soorten legionellabacteriën geïdentificeerd.

Legionellabacteriën leven in zoet water en modder, en zijn over de hele wereld te vinden. De meeste ziektegevallen worden veroorzaakt door L. pneumophila, het type dat het eerst werd geïdentificeerd.

Is legionella besmettelijk voor anderen?

De bron van de bacteriën is meestal een waterdistributiesysteem waarbij bacteriën zich in grote aantallen hebben vermenigvuldigd. Warme opslagtanks waar water stilstaat zijn ideale broedplaatsen voor legionellabacteriën.

De bacteriën gedijen bij watertemperaturen tussen 25 °C en 45 °C – met 35 °C als optimale temperatuur – vooral als het water stilstaat en puin van welke aard dan ook bevat. Deze bacteriën worden gedood bij temperaturen van 60 °C en hoger.

Je raakt besmet met de legionella bacterie door besmet water of besmette waterdruppels in te ademen. Deze ziekte is niet besmettelijk in die zin dat ze niet kan doorgegeven worden aan iemand anders. Wel kunnen veel mensen op hetzelfde moment deze ziekte ontwikkelen.

Mogelijke besmettingsbronnen van legionella zijn:

• Leidingwater, vooral warm water, in grote gebouwen met lange pijpleidingen.
• Circulerende waterdruppels in airconditioning- en koelsystemen, koeltorens en verdampingscondensoren.
• Jacuzzi’s, warmwaterbaden en douchekoppen.
• Decoratieve fonteinen.
• Verstuivers en luchtbevochtigers (inclusief sommige soorten ademhalingsapparatuur) indien aangevuld met verontreinigd leidingwater.
• Potgrond.
• Kunststoffabrieken.
• Watersystemen in hotels, ziekenhuizen en rusthuizen.
• Apparatuur voor fysiotherapie.

Risicofactoren voor legionella

Iedereen kan legionellose krijgen, toch heb je meer kans als je al een zwakke gezondheid hebt. Sommige langdurige gezondheidsaandoeningen verminderen de natuurlijke immuunrespons van je lichaam en het vermogen om infecties te bestrijden.

Hieronder enkele aandoeningen die je meer vatbaar maken:

• Chronische longziektes, waaronder astma en chronische obstructieve longziekte.
• Chronische nier- en hartaandoeningen.
• Alcohol- of drugsverslaving.
• Kanker, vooral longkanker of leukemie.
• Diabetes.
• HIV of AIDS.

Ook bepaalde geneesmiddelen kunnen je kans vergroten:

• Geneesmiddelen op basis van steroïden.
• Chemotherapie bij kanker.
• Immunosuppressieve medicatie gebruikt bij gewrichtsaandoeningen, de ziekte van Crohn en orgaantransplantaties.

Je loopt meer risico om de veteranenziekte te krijgen als je roker bent en als je ouder bent dan 50 jaar. Ook het vaker reizen naar verre gebieden, brengt risico’s met zich mee. ^[1]

Symptomen van legionellabesmetting

De incubatietijd is de periode tussen het inademen van de kiemen (bacteriën) en het ontwikkelen van symptomen van legionella. Deze periode is normaal gesproken 2-10 dagen. Het kan echter tot 2 weken duren. Gemiddeld bedraagt ​​de incubatietijd 3-6 dagen. Welke symptomen legionella kent, hangt een beetje af van de dagen.

Het begint vaak met de volgende legionella bacterie symptomen:

• Hoofdpijn
• Spierpijn
• Rillingen
• Koorts die tot hoger dan 40 °C kan oplopen

Op de tweede of derde dag zal je andere tekenen en symptomen ontwikkelen, waaronder:

• Een lelijke hoest, die mogelijk slijm en soms bloed kan meebrengen
• Kortademigheid
• Pijn op de borst
• Gastro-intestinale symptomen, zoals misselijkheid, braken en diarree
• Verwarring of andere mentale veranderingen

Hoewel de veteranenziekte voornamelijk de longen aantast, kan het af en toe infecties veroorzaken in wonden en in andere delen van het lichaam, waaronder het hart.^[2]

Hoe een besmetting met legionella vaststellen?

• Een thoraxfoto kan bevestigen dat je een longontsteking hebt, maar de kans is klein dat deze wel degelijk door de legionellabacterie is veroorzaakt.
• Bloed- en slijmtests kunnen de oorzaak van een longontstekingen identificeren.
• Een urinetest kan de meeste gevallen van legionella-infectie bevestigen.
• Soms wordt een lumbaalpunctie van de wervelkolom uitgevoerd om de diagnose vast te stellen. Deze test wordt meestal alleen uitgevoerd als je symptomen hebt die wijzen op een hersenvliesontsteking.

Behandeling van legionellose

De meeste patiënten worden opgenomen in het ziekenhuis. Antibiotica worden zo snel mogelijk gestart. Gewoonlijk worden ze intraveneus toegediend. Vaak wordt ook zuurstof toegediend. Doordat de longen ontstoken zijn, kan het zuurstofgehalte namelijk dalen. Ademen met extra zuurstof maakt het voor de longen gemakkelijker om hun werk te doen. Vaak worden extra vloeistoffen gegeven om je goed gehydrateerd te houden. Intensieve zorg met kunstmatige beademing kan nodig zijn als de longontsteking ernstig is.

Als legionellose niet goed behandeld wordt, of de patiënt te zwak is, kunnen er complicaties ontstaan. Die variëren van ademhalingsfalen, acute nierletsels tot ernstige sepsis.^[3]

Een besmetting met de legionellabacterie is moeilijk te voorkomen. Om de ernst van de besmetting zo minimaal mogelijk te houden, is een sterk immuunsysteem een must.

>> Lees verder hoe je je een zwak immuunsysteem herkent en versterkt.

Liposomale Vitamine C (120 ml)

Vitamine C is een krachtig antioxidant en speelt een rol bij de ondersteuning van het immuunsysteem. Neem 1 theelepel per dag van dit supplement.

Bekijk dit product