Speen of aambeien: hoe behandelen en voorkomen

Aambeien of speen is een vervelende aandoening waar iedereen ooit wel eens mee in aanraking komt. In dit artikel lees je wat ze precies zijn, wat de symptomen zijn en hoe je ze precies kan behandelen.

Wat zijn aambeien?

Aambeien of speen is een medische aandoening die verwijst naar het opzwellen van bloedvaten in de anus, bloedvaten die erg gevoelig kunnen zijn en zelfs beginnen te bloeden. Aambeien worden in de volksmond vaak het speen genoemd.

Dit kanaal omvat de laatste vier centimeter voor de uitgang van de darm of de anus. Meestal denkt men dat het speen of de aambeien abnormaal zijn, maar iedereen heeft ze. Het is enkel wanneer deze opzwellen en pijn geven, dat het speen of de aambeien problemen veroorzaken.

De oorzaken van speen of aambeien

De echte oorzaken voor het ontstaan van de zwellingen zijn niet altijd duidelijk. Wel weet men dat deze meer optreden wanneer men te weinig vezels neemt, een slechte en trage stoelgang heeft, bij obstipatie, zwangerschap en de aanwezigheid van bekkentumoren. Ook overgewicht en gewoon weg te lang op het toilet zitten, vergroten je kans op aambeien.^[1]

Men veronderstelt dat door het uitoefenen van een verhoogde druk, om de harde stoelgang naar buiten te duwen, ook de druk op de bloedvaten en het steunweefsel rond de darm vergroot en deze doen uitzetten. Het opgehoopte bloed in de bloedvaten vormt soms klonters en geven dan een pijnlijke zwelling. Daar deze zwellingen rond de sluitspier zitten, krijg je pijn tijdens de ontlasting.^[2]

Symptomen van speen of aambeien

1. Algemene symptomen van aambeien

• Helder rood bloed in de toiletpot na een grote boodschap
• Een jeukende anus
• Het gevoel alsof je niet ‘leeg’ bent nadat je naar het toilet bent gegaan
• Slijm in je ondergoed of op toiletpapier
• Knobbels rond je anus
• Pijn rond je anus

2. Inwendige aanwezigheid van speen

Aambeien geven meestal een drukgevoel, maar geen pijnsensatie. Daarom kunnen deze ook ongemerkt aanwezig zijn. Wordt de druk en de zwelling te groot, dan kan een deel van de zwelling naar buiten geduwd worden en uitzakken. Dit geeft een onaangenaam gevoel en jeuk omdat de regio rond de verzakking vochtig blijft. Deze uitzakking kan gemakkelijk terug geduwd worden, maar komt bij elke stoelgang weer naar buiten.

3. Uitwendig speen of aambeien

Uitwendige speen voelt aan als uitstulpingen of bobbels aan de buitenkant van de anus. Ze hebben weinig effect op de sluitspier van de darm, maar veroorzaken soms pijnlijke zwellingen waarin bloedklonters zich vormen. Deze vorm van speen is goed te behandelen met de nodige medicatie. Soms is een chirurgische ingreep noodzakelijk, maar zeldzaam.^[3]

De behandeling van speen of aambeien

Algemene behandeling

Het vermijden van obstipatie en voorkomen dat je hard moet drukken om stoelgang te maken. Daarom is het nodig een gevarieerde voeding met een verhoogde vezelinname te gebruiken. Vezels zitten in voedingsproducten zoals verse en gedroogde vruchten, groenten en granen.

Het gebruik van 20-30 gram vezels per dag is meestal voldoende. Het toevoegen van extra vezels zoals bijvoorbeeld lijnzaad, psyllium en methylcellulose behoort ook tot de mogelijkheden. Wel moet men er rekening mee houden dat bij het verhogen van het vezelgehalte, ook de inname van water of vloeistoffen moet verhoogd worden.

Probeer ook zo weinig mogelijk neer te zitten en zoveel mogelijk te bewegen. Als je naar het toilet moet, doe dit direct en stel dit niet uit.

Medicamenteuze behandeling

Een medicamenteuze behandeling van het speen is vaak gericht op het behandelen van de symptomen. Zo heb je zalven, crèmes, gels, schuimen en zetpillen die werkzaam zijn tegen het speen of de aambeien. Ze bevatten meestal meerdere actieve ingrediënten die op verschillende wijze werken.

We hebben het dan over een lokale pijnstiller, een product om de zwelling van de bloedvaten te verminderen, een huidbeschermend product, een ontsmettend product en corticosteroïden of ontstekingsremmers.

Daarnaast heb je ook natuurlijke preparaten o.a. op basis van paardenkastanje die zeer gunstig werken op de zwelling en de stuwing.

Operatieve behandeling

Een operatieve ingreep bij speen of aambeien is zelden noodzakelijk. Het wegnemen van de aambeien of het speen om complicaties te vermijden gebeurt nu vooral door maag-darmspecialisten met lasertherapie. Ook afbinden van de aambeien was voordien al jaren een beproefde techniek.