Plantaardige olie: middeltje om je vlees te braden of smeervet voor je wagen?
Gepubliceerd op 14 juni 2022 - Laatst bijgewerkt op 20 juni 2022
Laatst bijgewerkt op 20 juni 2022
De afgelopen jaren wordt er steeds meer aandacht gevestigd op waar we ons lichaam eigenlijk van voorzien, welke voedingsmiddelen we innemen en of deze wel gemaakt zijn voor ons. Een relatief nieuw onderwerp in de discussie rond wat goed is en wat niet zijn plantaardige oliën. In dit artikel lees je of plantaardige olie slecht is voor je en indien ja, welke alternatieven er zijn.
Wat is plantaardige olie?
Plantaardige olie een vloeibaar vet dat is gewonnen uit plantaardige bronnen zoals planten, zaden, noten en kruiden.[1] Het wordt al eeuwenlang gebruikt in verschillende culturen zoals het oude Egypte, China, Mexico en India.[2] De genetisch bewerkte en gemodificeerde vormen van deze oliën in voeding behoren daarentegen echter tot de laatste eeuw.[3] Katoenzaadolie, bijvoorbeeld, werd in de Verenigde Staten oorspronkelijk geproduceerd voor brandstof in olielampen, dit ter vervanging van walvisolie, en als smeermiddel voor machines.[4] In 1911 produceerde Procter & Gamble, beter bekend als P&G en de grootste leverancier van verzorgingsproducten, een kookolie van katoenzaad dat gelijkaardig was aan reuzel (dierlijk vet).
Soorten plantaardige olie
Omdat plantaardige olie geperst wordt uit natuurlijke bronnen zoals planten en zaden, is er een significant aantal beschikbaar op de markt, waaronder:
- Olijfolie
- koolzaadolie
- Maïsolie
- Katoenzaadolie
- Zonnebloemolie
- Saffloerolie
- Druivenpitolie
Deze oliën kunnen bewust of onbewust op dagelijkse basis worden ingenomen via voeding. De actuele voedingsindustrie gebruikt reeds decennialang plantaardige olie omdat deze relatief goedkoop is en groen licht krijgt van de gezondheidsorganisaties.[5] Plantaardige olie zit dus in zeer veel voedingsproducten, wat betekent dat de kans op consumptie ervan groter is dan ooit.
Is plantaardige olie slecht?
Veel gezondheidsexperts zijn steevast van mening dat plantaardige olie goed is voor het hart omdat ze meervoudig onverzadigde vetten bevatten. Studies tonen aan dat de vervanging van verzadigde vetten door onverzadigde vetten kan leiden tot een daling in cardiovasculaire aandoeningen.[6] De kans op hart- en vaatziekten wordt verkleind en de onverzadigde vetten kunnen een positief effect hebben op de bloeddruk.[7]
Plantaardige oliën zoals maïsolie, zonnebloemolie of koolzaadolie zijn verder rijk aan omega 3-vetten en omega 6-vetten. Op het eerste zicht zijn plantaardige oliën dus gezond omdat ze deze onverzadigde vetten bevatten die ons lichaam zelf niet kan aanmaken, maar wel nodig heeft. Een goede balans tussen omega 3 en omega 6 is zeer belangrijk voor de algemene gezondheid.
Een teveel aan omega 6
Ondanks de mogelijke gezondheidsvoordelen is er toch sprake van verwarring over de hoeveelheid plantaardige vetten die mag geconsumeerd worden. De focus ligt hier dan vooral op de soorten plantaardige olie die veel omega 6-vetten bevatten:[8]
- Sojaolie
- Maïsolie
- Katoenzaadolie
- Zonnebloemolie
- Pindaolie
- Sesamolie
- Rijstolie
Omdat deze oliën in zoveel voeding zitten en meer omega 6 bevatten, is onze balans tussen omega 6 en omega 3 verstoord. Om het te vergelijken, in vroegere tijden was de ratio tussen deze onverzadigde vetten respectievelijk 1:1, terwijl dit vandaag de dag in het Westers dieet 20:1 is.[9] Deze verhouding zouden we moeten vermijden, aangezien een te hoge consumptie van omega 6-vetten kan leiden tot chronische ontstekingen in het lichaam.[10]
Een te hoge consumptie van omega 6-vetten kan leiden tot chronische ontstekingen in het lichaam
Kan plantaardige olie het risico op chronische ziektes verhogen?
Plantaardige olie zoals zonnebloemolie is rijk aan omega 6. Een teveel aan omega 6 draagt bij tot chronische ontstekingen, wat dan weer kan leiden tot bijvoorbeeld obesitas, hartkwalen en artritis.[11] Er is echter nog steeds onderzoek gaande over het effectieve verband tussen omega 6-vetten en ontstekingen in het lichaam.
Welke olie gebruik ik dan?
De controverse rond het al dan niet negatieve verband tussen plantaardige olie en een surplus aan omega 6-vetten kan ertoe leiden om gewoon voor de eenvoudigste keuze te gaan: extra vierge olijfolie of kokosolie. Olijfolie, in tegenstelling tot chemisch verwerkte plantaardige oliën, maakt al eeuwenlang deel uit van ons dieet en bevat voldoende antioxidanten. Kokosolie zou een antibacteriële werking hebben en de energie ondersteunen, maar hier wordt nog volop naar onderzocht.
Meer van dat? Schrijf je in voor de wekelijkse nieuwsbrief:
Bronnen