Kaliumtekort? Symptomen van een te laag kaliumgehalte

Laatst bijgewerkt op 1 juli 2021

Een kaliumtekort kan heel wat klachten geven. Meestal zijn ze van vage aard. Dit artikel bespreekt de oorzaken en symptomen van een kaliumtekort, en wat je eraan kunt doen.

Wat is een kaliumtekort?

Een kaliumtekort is het gevolg van lage bloedniveaus van kalium, een mineraal dat in groenten, fruit en vlees voorkomt. Kalium is nodig voor een goede spier- en zenuwstelselwerking.

Normale bloedkaliumspiegels liggen tussen de 3,6 en 5,2 millimol per liter (mmol / L). Te lage kaliumniveaus (minder dan 2,5 mmol / L) kunnen gevaarlijk zijn.

Kaliumtekort symptomen

De symptomen van een kaliumtekort zijn meestal mild en kan je makkelijk verwarren met andere problemen – denk maar aan stress.

• Aanhoudende vermoeidheid
• Vaak dorst hebben
• Stijve en verkrampte spieren
• Tintelende en gevoelloze ledematen
• Spijsverterings- en stoelgangproblemen
• Misselijkheid of braken
• Stemmingswisselingen en neerslachtigheid
• Problemen met de ademhaling
• Onregelmatig hartritme^[1][2]

Oorzaken kaliumtekort

Er zijn meerdere oorzaken van een kaliumtekort, waaronder:

• Verhoogde uitscheiding door bloeddruk- of hartmedicatie
• Braken of diarree
• Overmatig zweten
• Een gebrek aan foliumzuur
• Hartfalen
• Problemen met de nieren
• Verzuurd bloed bij diabetes
• Te veel aldosteron in je bloed
• Overmatig alcoholgebruik
• Overmatig sporten
• Overmatig gebruik van laxatieven

7 functies van kalium in het lichaam

1. Kalium ondersteunt de hartgezondheid en de bloeddruk

Kalium is een mineraal die helpt bij de regeling van de bloeddruk, de bloedsomloop en de hartslag. Een dieet met te veel kalium en te weinig natrium kunnen leiden tot hoge bloeddruk en cardiovasculaire aandoeningen.

Kalium helpt, in combinatie met andere mineralen zoals calcium en magnesium, voorkomen dat vloeistof zich ophoopt in de cellen. Een opeenhoping van vloeistof verhoogt namelijk de bloeddruk en verstoort de bloedsomloop.

Te weinig kalium zorgt ook voor een onregelmatige hartslag, pijn op de borst en in ernstige gevallen voor een hartstilstand.

2. Kalium ondersteunt de werking van het metabolisme

Kalium is gedeeltelijk verantwoordelijk voor de afbraak van koolhydraten uit ons voedsel. Ook bij het eiwitmetabolisme speelt kalium een rol: ze helpt aminozuren omvormen in eiwitten.

Tijdens het sporten gaat veel kalium verloren en is het belangrijk dat atleten aanvullen met een kaliumrijke drank of snack.

3. Kalium voorkomt spierkrampen en -pijn

Door de vochtbalans in evenwicht te houden, speelt kalium een rol bij spierontspanning. Te weinig kalium kan leiden tot spierspasmen, -krampen en -pijn.

Daarnaast zijn een verminderde spiermassa en vermoeiheid bij sporten mogelijk symptomen van een kaliumtekort.

4. Kalium helpt om de botten gezond te houden

Kalium helpt de botten beschermen tegen breuken doordat het, in conjunctie met andere stoffen, zuren uit voeding (bijvoorbeeld dierlijke eiwitten) helpt te neutraliseren.

Te weinig kalium in je lichaam kan botten broos en poreus maken, en uiteindelijk tot osteoporose leiden.

5. Kalium ondersteunt de werking van het zenuwstelsel

Kalium leidt de zenuwimpulsen en elektrische signalen naar de hersenen in goede banen. Een gebrek aan kalium leidt tot vermoeidheid, concentratie- en leerproblemen, een slecht geheugen en humeurschommelingen.

6. Kalium helpt de spijsvertering

Kalium zorgt voor een evenwicht tussen water, vocht en natrium in het spijsverteringskanaal. Door vochtophoping kan te weinig kalium bijdragen aan een opgeblazen gevoel, constipatie of buikpijn.

Kalium is ook deels verantwoordelijk voor de (zuur)balans in de maag, de darm en het gehele lichaam. Dit is nodig om schadelijke bacteriën te kunnen elimineren.

7. Kalium kan nieraandoeningen voorkomen

Meer kalium vermindert het risico op nierstenen. Lage kaliumspiegels gaan gepaard met een verhoogd risico op nierstenen vanwege de omgekeerde relatie tussen kalium en calcium.

Wanneer iemand lage kaliumspiegels heeft, wordt een teveel aan calcium via de urine uitgescheiden. Nierstenen zijn dus vaak kalkafzettingen en het verminderen van calcium in de urine kan nierproblemen helpen bestrijden.

Aanbevolen dagelijkse inname van kalium

De aanbevolen dagelijkse inname van kalium betreft:

• Baby’s (0-12 maanden): 400-700 milligram per dag
• Kinderen (1-8 jaar): 3.000-3.800 milligram per dag
• Tieners (9-18 jaar): 4.500-4.700 milligram per dag
• Volwassenen (+ 19 jaar): 4.700 milligram per dag
• Zwangere / borstvoedende vrouwen: 5.100 milligram per dag

Atleten hebben meer kalium nodig dan de ‘gewone’ mens. Ze hebben een hogere spiermasse en hun lichaam is afhankelijk van een effectieve bloedtoevoer.^[3]

Kalium in voeding

Tekorten kan je het best aanvullen door meer voeding met die bepaalde stof in te nemen, en dat is ook het geval bij kalium.

Voedselbronnen rijk aan kalium zijn onder meer:

• Rode bieten
• Broccoli
• Spinazie
• Asperges
• Paddestoelen
• Witte bonen en pintobonen
• Gewone en zoete aardappelen
• Bananen
• Grapefruit
• Avocado’s
• Meloen
• Tomaten
• Zuivel
• Noten en zaden
• Rundervlees^[4]