Uitgelicht: helpt ginkgo biloba bij tinnitus?

Volgens Stichting Hoormij wijst onderzoek uit dat ginkgo biloba niet bij tinnitus helpt. Toch blijkt in de praktijk dat het in zeer individuele gevallen wel nuttig kan zijn.^[1]

Wij gingen na wanneer en hoe ginkgo biloba bij tinnitus kan helpen.

Tinnitus als aandoening

Tinnitus is de waarneming van geluiden in één of beide oren of in het hoofd, zonder dat daar een externe auditieve oorzaak voor is. Tinnitus kan mentale en lichamelijke problemen veroorzaken en de levenskwaliteit van de patiënt aanzienlijk aantasten.

Tinnitus kan opgedeeld worden in een subjectieve en objectieve categorie. Bij subjectieve tinnitus worden de geluiden alleen waargenomen door de patiënt. Objectieve tinnitus kan ook door een arts worden gemeten. Objectieve tinnitus komt weinig voor en de oorzaak is meestal een lichamelijke aandoening.^[2]

Gekende oorzaken van tinnitus

Om een passende behandeling voor tinnitus te vinden, is het allereerst van belang om de oorzaak van het oorsuizen te kennen. Dit zijn de al gekende oorzaken voor tinnitus:

#1. Ooraandoeningen

Meer dan 90% van de tinnitus wordt veroorzaakt door ooraandoeningen. Ook oorsmeer, ontstekingen van het middenoor, trauma’s, luchtdrukveranderingen en directe klappen op het oor kunnen tinnitus veroorzaken. Tinnitus komt daarnaast vaak voor bij slechthorendheid door het ouder worden.

#2. Cardiovasculaire oorzaken

Cardiovasculaire oorzaken zijn de tweede meest voorkomende oorzaken van tinnitus. Ongeveer een derde van de patiënten met ernstige tinnitus lijdt aan een of meer cardiovasculaire aandoeningen. 75% van deze patiënten lijdt aan hoge bloeddruk en hun tinnitus verdwijnt vaak wanneer hun hoge bloeddruk wordt behandeld.

#3. Neurologische aandoeningen of hoofdletsels

Neurologische aandoeningen of trauma’s, zoals schedelbreuken of hoofdwonden, leiden in 5 tot 10% van de gevallen tot tinnitus. Schedelfracturen kunnen oorsuizen en sensorisch zenuwgehoorverlies veroorzaken, meestal bij hoge frequenties. Ook in het geval van breuken van de gehoorbeentjes zal geleidingsverlies van het gehoor worden gezien.

Tinnitus wordt veroorzaakt door de schade die wordt veroorzaakt door het hevig heen en weer schudden van het hoofd bij verkeersongevallen, gewoonlijk enkele dagen tot enkele weken na het ongeval.

#4. Farmacologische bijwerkingen

Meer dan 10% van de gevallen met subjectieve tinnitus, vooral bij oudere patiënten, is te wijten aan de bijwerkingen van geneesmiddelen, waarvan aspirine de belangrijkste is. Ook andere geneesmiddelen, zoals niet-steroïde, anti-inflammatoire geneesmiddelen, antibiotica, met name aminoglycosiden, antidepressiva en spierontspanners kunnen tinnitus veroorzaken.

#5. Tandheelkundige ziekten

Tandheelkundige ziekten of een stoornis in de kaak kunnen tinnitus verergeren. In deze gevallen voelen de patiënten een volheid of druk in het oor en gevoeligheid in de kaakgewrichten.

#6. Metabole stoornissen

Metabole stoornissen worden beschouwd als een relatief ongewone oorzaak van tinnitus. Een te snel werkende schildklier veroorzaakt in 4% van de gevallen hinderlijke en problematische tinnitus. Vitamine A-tekort is ook gemeld als oorzaak van tinnitus, maar het is zeer zeldzaam.

#7. Psychologische oorzaken

Psychologische factoren kunnen tinnitus veroorzaken of verergeren. Ook aanhoudende stress kan de ernst van de tinnitus verergeren.

De meeste van deze oorzaken kunnen aangepakt worden via medicatie, kinesitherapie of een andere behandeling. Voor tinnitus zonder gekende oorzaak blijft het vaak zoeken naar een behandeling en komen extracten zoals ginkgo biloba in beeld.

Tinnitus zonder gekende oorzaak

In bepaalde gevallen is er helemaal geen gekende oorzaak voor de (subjectieve) tinnitus. Het plots opkomen van tinnitus, ook wel idiopathische tinnitus genoemd, heeft in veel gevallen te maken met oxidatieve stress.

De mogelijke link tussen oxidatieve stress en tinnitus is te wijten aan de toename van glutamaat als exciterende neurotransmitter. Een toename van het glutamaat wordt geassocieerd met neurotoxische effecten. Dit leidt tot ontstekingen en het afsterven van dendrieten (uitlopers van zenuwcellen) in het orgaan van Corti dat mechanische trillingen in elektrische signalen voor onze hersenen omzet.

Net door die link met oxidatieve stress, staan antioxidanten zoals ginkgo biloba bekend als potentiële maatregelen om de ernst van tinnitus te verminderen.^[3]

Hoe een interventie met ginkgo biloba kan werken

In het licht van de vele actieve bestanddelen van ginkgo biloba zijn verschillende werkingsmechanismen voorgesteld. Studies bij mensen, dieren en in vitro wijzen op de volgende effecten:

• Ginkgo biloba verbetert de doorbloeding van en naar de hersenen. De ginkgoliden vertragen eveneens de bloedstolling, wat helpt om bloedklonters te voorkomen.
• Ginkgo biloba werkt als antioxidant en helpt zo om vrije radicalen op te vangen, wat oxidatieve stress en ontstekingen voorkomt.
• Ginkgo biloba speelt een rol in het metabolisme van de breincellen, en helpt zo om leeftijdsgebonden achteruitgang van de neurotransmitters op te vangen.
• Ginkgo biloba verbetert de neurale plasticiteit, wat wil zeggen dat het een positieve invloed heeft op de hersenontwikkeling, ook na letsels.
• Ginkgo biloba werkt als ontstekingsremmer, waarschijnlijk via de terpenoïden en ginkgoliden. Ginkgo biloba zou ontstekingsfactoren verlagen.^[4]

Niet elk type tinnitus kan behandeld worden met ginkgo biloba en niet elk type ginkgo biloba zal tinnitus verbeteren.

Een goed ginkgo biloba supplement bevat bij voorkeur 22-27% glycosiden (e.g. quercetine en kaempferol), 5-7% terpeenlactonen (e.g. ginkgoliden) en onder de 5 ppm “ginkgolic acids”. Commission E raadt dagelijkse verdeelde dosissen van 120-240 mg ginkgo biloba aan.^[5]