Arteriële verstijving correleert met cognitieve achteruitgang

Laatst bijgewerkt op 25 april 2021

In dit artikel willen we de aandacht vestigen op de resultaten van een recente langetermijnstudie, waarbij over een periode van vier jaar gegevens zijn verzameld om het verband tussen vaatwandstijfheid en cognitieve achteruitgang, waaronder dementie, te onderzoeken.^[1]

Tijdens het ouder worden worden onze bloedvaten steeds stijver en verliezen ze hun soepelheid. De cellen die de bloedvaten omsluiten hebben daarnaast moeite om goed samen te trekken en te ontspannen. Bloedvaten, vooral slagaders, hebben die soepelheid nodig om de kracht op te vangen van het bloed dat door ons lichaam wordt gepompt. Zonder die soepelheid kunnen de organen na verloop van tijd beschadigd raken.

Een typisch gevolg van verstijfde bloedvaten is hypertensie, een verhoging van de bloeddruk, die leidt tot een aantal gezondheidsproblemen en bijdraagt tot diverse leeftijdsgebonden ziekten. Bloeddruk is een strak gereguleerd proces dat verschillende feedbacksystemen omvat, maar wanneer de bloedvaten hun vermogen verliezen om op de juiste manier samen te trekken en te ontspannen, is het resultaat een verhoogde bloeddruk.

Een verhoogde bloeddruk leidt vaak tot beschadiging van kwetsbare weefsels, zoals het scheuren van kleine bloedvaten, beschadiging van gevoelige oogcellen door druk, wat leidt tot verlies van gezichtsvermogen, en beschadiging van de bloed-hersenbarrière. In de hersenen zelf kan overmatige bloeddruk microstoringen veroorzaken, die kleine delen van de hersenen beschadigen maar vaak onopgemerkt blijven. Na verloop van tijd stapelt deze schade zich op en draagt bij tot een toenemende cognitieve achteruitgang.

Bloedvaten worden om verschillende redenen stijf naarmate ze ouder worden, onder meer door de vorming van ‘crosslinks’ in de extracellulaire matrix. Deze crosslinks bestaan uit AGE’s (een type beschadigde eiwitten) die het lichaam niet kan afbreken en afvoeren. Als gevolg verminderen deze crosslinks de elasticiteit van het weefsel waarin ze zich bevinden, en in het geval van bloedvatwanden leidt dit tot hypertensie.

We kunnen het effect zelfs waarnemen op onze huid: naarmate we ouder worden, is onze huid minder elastisch en meer gerimpeld. Een andere vermeende oorzaak van bloedvatverstijving is de toenemende aanwezigheid van senescente cellen, die chronische ontstekingen veroorzaken en de regeneratie van gezond weefsel belemmeren.

Aortastijfheid is nauw verbonden met cardiovasculaire aandoeningen (CVD), maar recente studies suggereren dat het ook een risicofactor is voor cognitieve achteruitgang en dementie. De hersenveranderingen die aan dit risico ten grondslag liggen zijn echter onduidelijk. In de Whitehall II Imaging Sub-studie is onderzocht of aortastijfheid gedurende een follow-up van 4 jaar op middelbare leeftijd geassocieerd is met hersenstructuur en cognitie. In de bevindingen werd inderdaad een link tussen aortastijfheid en de cognitie gevonden.^[2]

Strategieën om arteriële verstijving voor het punt van dementie te voorkomen zijn nodig om cognitieve voordelen op oudere leeftijd te kunnen bieden.^[3]

Lees ook: Dementie en natuurlijke maatregelen ter preventie