Meer en meer blijkt uit onderzoek dat een slechte mondhygiëne zorgt voor allerlei ziekten, niet alleen in de mond, maar in het hele lichaam.
We lezen de volgende weetjes op de site van het WHO:
- Naar schatting lijden bijna 3,5 miljard mensen aan mondziekten.
- Onbehandelde tandbederf is het meest voorkomende gezondheidsprobleem in de wereld.
- Meer dan 530 miljoen kinderen lijden aan tandbederf van de melktanden.
- Bijna 10% van de wereldbevolking wordt getroffen door ernstige tandvleesaandoeningen.
- De behandeling van mondziekten is duur en wordt vaak niet terugbetaald door de mutualiteit of de verzekering.
- Factoren die bijdragen aan mondziekten zijn een ongezond dieet met veel suiker, gebruik van tabak en schadelijk gebruik van alcohol.
- De meeste mondproblemen zijn grotendeels te voorkomen en kunnen in een vroeg stadium worden behandeld.[1]
Symptomen van tand- en mondproblemen
Jaarlijks naar de tandarts gaan, kan veel problemen voorkomen. Toch zijn er een aantal symptomen die kunnen wijzen op problemen in de mond:
- Zweertjes of gevoelige plekjes in de mond die na een week of twee niet genezen
- Bloedend of gezwollen tandvlees na het poetsen of flossen
- Een aanhoudende stinkende adem
- Een plotselinge gevoeligheid voor warme en koude temperaturen
- Loszittende tanden
- Gebarsten of gebroken tanden
- Terugtrekkend tandvlees
- Pijn aan het tandvlees of aan de tanden
- Pijn bij het kauwen of het bijten
- Een zichtbare zwelling van het gezicht en de wang
- Last hebben van een klikkende kaak
- Frequent een droge mond hebben
Oorzaken van tand- en mondziekten
De mondholte herbergt allerlei soorten bacteriën, virussen en schimmels. Sommige horen daar thuis en maken deel uit van een normale mondflora. In kleine hoeveelheden zijn deze micro-organismen meestal onschadelijk.
Er zijn veel factoren die bijdragen aan tand- en mondziekten, waaronder:
- Roken;
- Slechte poetsgewoonten;
- Veelvuldig snoepen van suikerhoudende voedingsmiddelen en dranken;
- Diabetes;
- Het gebruik van medicijnen die de hoeveelheid speeksel in de mond verminderen;
- Erfelijke factoren;
- Bepaalde infecties, zoals HIV of AIDS;
- Hormonale veranderingen bij vrouwen;
- Zure reflux of brandend maagzuur; en
- Veelvuldig braken, als gevolg van het zuur.
Soorten tand- en mondziekten
We gebruiken onze tanden en mond voor veel dingen, dus het is niet verwonderlijk dat er na verloop van tijd problemen kunnen ontstaan.
Gaatjes
Gaatjes, ook wel cariës of tandbederf genoemd, is de meest voorkomende vorm van tandproblemen. Gaatjes betreffen delen van de tand die permanent beschadigd zijn. Ze ontstaan wanneer bacteriën, voedsel en zuur de tanden bedekken en een plaque vormen. Het zuur op de tanden begint het glazuur en vervolgens het onderliggende tandbeen, of bindweefsel, aan te tasten. Na verloop van tijd kan dit leiden tot permanente schade.
Niet elk type voeding veroorzaakt gaatjes. Een dieet met veel suiker creëert bijvoorbeeld, veel meer dan een gezond dieet, omstandigheden waarin zuur- en dus gaatjes producerende bacteriën zich goed thuis voelen.
Tandvleesontsteking (gingivitis)
Bacteriën in de buurt van het tandvlees gedijen in tandplak. Die tandplak hoopt zich op, verhardt en verplaatst zich over de lengte van de tanden als ze niet regelmatig worden verwijderd door te poetsen en te flossen. Hierdoor kan het tandvlees ontstoken raken en op termijn gingivitis veroorzaken.
Gingivitis kan uw tandvlees doen opzwellen en bloeden wanneer u poetst of flost. Onbehandelde gingivitis kan leiden tot parodontitis, een ernstige infectie.
Parodontitis
Een grote hoeveelheid ontstekingen zorgt ervoor dat het tandvlees zich van de tanden begint los te trekken. Hierdoor ontstaan pockets waarin zich uiteindelijk pus kan verzamelen. Dit verder gevorderde stadium van tandvleesontsteking wordt parodontitis genoemd.
Naarmate parodontitis vordert, kan de infectie zich uitbreiden naar de kaak en botten. Het kan ook een ontstekingsreactie in het hele lichaam veroorzaken.
Mondkanker
Orale kanker omvat kanker van het tandvlees, de tong, de lippen, de wang en de mondbodem. Tabaksgebruik is de grootste risicofactor voor mondkanker. Over het algemeen geldt dat hoe eerder de diagnose mondkanker wordt gesteld, hoe beter de vooruitzichten.
Andere condities gelinkt aan de orale gezondheid
- Endocarditis: deze infectie van de binnenbekleding van de hartkamers of hartkleppen treedt meestal op wanneer bacteriën of andere ziektekiemen uit een ander deel van het lichaam, zoals de mond, zich via de bloedbaan verspreiden en zich op bepaalde plaatsen in het hart vastzetten.
- Hart- en vaatziekten: hoewel het verband nog niet volledig duidelijk is, suggereert onderzoek dat hartaandoeningen, zoals verstopte slagaders en beroertes, in verband kunnen worden gebracht met de ontstekingen en infecties die orale bacteriën kunnen veroorzaken.
- Zwangerschaps- en geboortecomplicaties: parodontitis is in verband gebracht met vroeggeboorte en een laag geboortegewicht.
- Longontsteking: bepaalde bacteriën in de mond kunnen de longen in worden gezogen aandoeningen aan de luchtwegen veroorzaken.
- Diabetes: door een verminderde weerstand blijken tandvleesaandoeningen vaker voor te komen en ernstiger te zijn bij mensen met diabetes. Uit onderzoek blijkt ook dat mensen met tandvleesaandoeningen hun bloedsuikerspiegel moeilijker onder controle kunnen houden.
- HIV/AIDS: mondproblemen, zoals pijnlijke slijmvliesbeschadigingen, komen vaak voor bij mensen met HIV/AIDS.
- Osteoporose: deze botaandoening wordt in verband gebracht met parodontaal botverlies en tandverlies. Bepaalde geneesmiddelen die worden gebruikt om osteoporose te behandelen, brengen een klein risico van schade aan de botten van de kaak met zich mee.
- Ziekte van Alzheimer: de mondgezondheid verslechtert naarmate de ziekte vordert.
Andere aandoeningen die verband kunnen houden met de mondgezondheid zijn eetstoornissen, reumatoïde artritis, bepaalde vormen van kanker en een aandoening van het immuunsysteem die een droge mond veroorzaakt (bijvoorbeeld het syndroom van Sjögren).[2][3][4]
Preventie van tand- en mondziekten
De last van mondziekten en andere niet-overdraagbare ziekten kan worden verminderd door preventieve maatregelen te nemen.
Professionele reiniging
Een professionele schoonmaakbeurt kan tandplak verwijderen waar je zelf niet bij kunt met je tandenborstel. Ook tandsteen (een verharde laag tandplak) wordt deskundig verwijderd. Soms is een reiniging in de diepte nodig. Daarbij wordt tandsteen van boven en onder de tandvleesrand weggehaald.
Behandelingen met fluoride
Zelf gebruik maken van een tandpasta met fluoride is nuttig voor je tanden. Fluoride is een natuurlijk voorkomend mineraal en helpt het tandglazuur te versterken en ze weerbaarder te maken tegen bacteriën en zuur. Een fluoridebehandeling kan ook door een tandarts toegepast worden om gaatjes te helpen bestrijden.
Probiotica
Probiotica zijn vooral bekend om hun rol in de spijsvertering, maar nieuw onderzoek heeft aangetoond dat de gezonde bacteriën ook goed kunnen zijn voor je tanden en tandvlees.
Van probiotica is aangetoond dat ze tandplak voorkomen en een slechte adem behandelen. Ze helpen ook mondkanker te voorkomen en ontstekingen als gevolg van tandvleesproblemen te verminderen.
Hoewel er nog grote klinische studies nodig zijn om de effectiviteit te bewijzen, zijn de resultaten tot nu toe veelbelovend. Je kunt voedingsmiddelen eten die rijk zijn aan nuttige bacteriën, zoals yoghurt, kefir, zuurkool en kimchi nuttigen, of een probiotica supplement innemen.
Een gezonde levensstijl
Een goede mondgezondheid komt neer op een goede algemene gezondheid en gezond verstand. De beste manieren om problemen te voorkomen zijn:
- Poets je tanden ten minste tweemaal per dag;
- Flos minstens één keer per dag;
- Laat je gebit jaarlijks door de tandarts reinigen;
- Vermijd het gebruik van tabak;
- Volg een vezelrijk, vet- en suikerarm dieet met voldoende fruit en groenten;
- Beperk suikerhoudende snacks en dranken; en
- Vermijd voedingsmiddelen met verborgen suikers zoals zoete saus, fruit uit blik, yoghurt met een smaakje, pastasaus en mueslirepen[5]
Bronnen