Hooikoorts symptomen: allergische reacties en behandeling

Voor de meeste mensen zijn de lente en de zomer aangename seizoenen. Voor sommigen zijn ze dan weer een jaarlijks dieptepunt. Versgemaaid gras, bloeiende bomen en bloemen en onkruid laten stuifmeel vrij, die de neus en keel van mensen met allergische rhinitis prikkelen.

Wat is hooikoorts?

Ongeveer 15 tot 20% van de bevolking heeft last van hooikoorts. De medische term voor hooikoorts is alergische rhinitis, wat verwijst naar de typische verstopte en jeukende neus. Hooikoorts is een allergische reactie, een reactie van het immuunsysteem als antwoord op de vreemde stoffen die je via de lucht inademt. Voorbeelden van dergelijke stoffen zijn pollen en schimmels. Het voorkomen van die stoffen is doorgaans seizoensgebonden, en kan samenhangen met voedselallergieën. Hooikoorts die niet behandeld wordt, kan leiden tot astma-aanvallen.

Wat zijn pollen?

Pollen zijn de stuifmeelkorrels die planten produceren om zich te vermenigvuldigen. Sommige planten gebruiken pollen van hun eigen bloemen om zichzelf te bevruchten. Andere soorten doen het via kruisbestuiving, dat wil zeggen tussen verschillende planten, vaak met behulp van insecten of de wind. En laat die laatste manier nu net hooikoorts in de hand werken… De meest voorkomende allergie-opwekkende pollen komen van bomen, grassen en zaden.^[1] Onderstaand schema toont de bloeitijd van de soorten die het vaakst voor allergieën zorgen:

💡 Hooikoortsradar houdt bij hoe het met de live pollenniveaus in België en Nederland zit.

Hooikoorts symptomen en oorzaken

De symptomen lijken dikwijls op die van een verkoudheid. Hooikoorts is seizoensgebonden, verkoudheden zijn dat niet. Een verkoudheid gaat echter wel altijd sneller voorbij. Veelvoorkomende symptomen van hooikoorts zijn:

• Verstopte neus of loopneus
• Frequent niezen
• Een overmatige slijmproductie
• Een kriebelige mond of keel
• Jeukende waterige ogen
• Irritatie of ontstekingen in de oren
• Verminderde concentratie en focus
• Verminderde besluitvorming
• Uitputting en slaapstoornissen
• Stemmingswisselingen en prikkelbaarheid
• Een verlaagde bloeddruk
• Soms eczeem of netelroos

Hooikoorts kan doorgaans niet behandeld worden, maar een aanpassing van de levensstijl en dieet kan reacties verminderen. Onbehandelde hooikoorts kan leiden tot ergere aandoeningen zoals astma.

Wist je trouwens dat je risico op hooikoorts toeneemt bij bepaalde medische aandoeningen? Stress, een chronisch slaapgebrek, een recent trauma of ziekte, zwangerschap en voedselallergieën geven een verhoogd risico op hooikoorts. Deze aandoeningen verzwakken immers je immuunsysteem. Ook een familielid met hooikoorts hebben vergroot jouw kans om aan hooikoorts te lijden.

Allergische symptomen ontstaan wanneer ons lichaam histamine loslaat als reactie op een allergie. Histamine is een stofje die in het lichaam zit en vrijkomt wanneer het lichaam indringers detecteert.^[2] Ook bepaalde voedingsmiddelen bevatten histamine. Enkel een sterk immuunsysteem kan een overproductie van histamine en hooikoorts afweren.

Hooikoorts natuurlijk behandelen

Traiditonele geneesmiddelen (antihistaminica, corticosteroïden en decongestiva) werken het effect van histamine tegen. Ze hebben echter wel bijwerkingen. De meest voorkomende zijn:

• Slaperigheid
• Verminderde prestaties
• Droogheid van de ogen, neus en mond
• Rusteloosheid
• Buikpijn
• Ongewone bloeding en blauwe plekken
• Hartkloppingen
• Slapeloosheid

Voeding om te vermijden

Voedingsmiddelen die symptomen triggeren en/of de slijmaanmaak vergroten, zijn:

• Alcohol
• Cafeïne
• Zuivelproducten
• Chocolade
• Pindanoten en zonnebloempitten
• Verwerkt voedsel en bewaarmiddelen
• Suikerrijke voeding en dranken
• Rijpe bananen en meloenen
• Tarweproducten
• Komkommers
• Schelpdieren
• Echinacea
• Kamille

Voeding geschikt bij allergische rhinitis

Voedingsmiddelen die symptomen helpen verminderen en je immuunsysteem helpt versterken, zijn:

• Heet en gekruid voedsel
• Bouillon van kip, rund of lam
• Probiotica (kefir, yoghurt, zuurkool)
• Ananas
• Appelciderazijn
• Verse biologische groenten (kool, bieten, wortels)
• Grasgevoed vlees
• Vrij gevogelte
• In het wild gevangen vis

Voeding en supplementen bij hooikoorts

Onderzoek uit 2020^[3] bekeek verschillende supplementen die vaak worden gebruikt in geval van allergische rhinitis. Voor de volgende middelen vonden ze een positief effect:

• Appels: de polyfenolen in appels verminderen het vrijkomen van histamine uit de mestcellen en witte bloedcellen. Appels zouden vooral helpen om minder te niezen.
• Geconjugeerd linolzuur (CLA): dit natuurlijke vetzuur kan helpen om ontstekingsreacties te verminderen en het algehele immuunsysteem te boosten.
• Chlorofyl (c2): dit extract uit de S. horneri microalg beschikt over antiallergische, ontstekingsremmende en antioxidante effecten, en vermindert het vrijkomen van histamine.
• Honing: dit gele goedje wordt al sinds oudsher gebruikt om ontstekingen te bestrijden. Het is o.a. rijk aan vitamines, mineralen, aminozuren, proteïnen en enzymen.
• (Iso)quercetine: van quercetine is al lange tijd geweten dat het antiallergische eigenschappen heeft. Isoquercetine, aanwezig in vb. mango’s, heeft een betere biologische beschikbaar en kan symptomen helpen verminderen.
• Probiotica: probiotische micro-organismen zorgen voor een goed gebalanceerd microbioom, dat een rol speelt in de tolerantie van het immuunsysteem tegen histamine en allergieën. Voorbeelden van werkzame stammen zijn: B. claussi, B. longum, C. butyricum, E. faecalis, L. acidophilus, L. paracasei en L. plantarum.
• Spirulina: deze zoutwateralg is rijk aan essentiële aminozuren, mineralen, vetzuren, vitamines en carotenoïden. Het kan helpen om het vrijmaken van histamine te remmen.
• Vitamine C, D en E: deze vitamines stimuleren het immuunsysteem, bestrijden ontstekingen en hebben anti-histamine eigenschappen. Haal ze uit voeding voor het beste effect.
• Methylsulfonylmethaan (MSM): in een beperkt aantal studies is de ontstekingsremmende organische zwavel MSM een goede symptomenremmer bij allergische rhinitis gebleken.

Andere nuttige tips bij hooikoorts

• Drink 8 à 10 glazen water per dag om het slijm weg te nemen.
• Beperk je blootstelling aan stuifmeel en blijf binnen.
• Hou deuren en ramen gesloten op winderige dagen.
• Stofzuig en dweil vaker om de verspreiding van stuifmeel in huis te beperken.
• Moet je toch buiten, doe dan Vaseline rond je neusgaten.
• Neem een douche voor het slapengaan om de stuifmeel weg te nemen.
• Was je beddengoed en kledij zo vaak mogelijk, maar laat ze niet buiten drogen.^[4][5]