GABA: wat is het, bronnen en gebruik

GABA is een afkorting van gamma-aminoboterzuur, een aminozuur dat van nature voorkomt in de hersenen ^[1] en als neurotransmitter fungeert. Neurotransmitters zijn een groep van chemische stoffen die eigenlijk als chemische boodschappers werken in het lichaam, en GABA is daar één van. De stof werd in het jaar 1950 ontdekt door twee wetenschappers, Eugene Roberts en J. Awapara.

GABA behoort tot de neurotransmitters die een blokkerende werking hebben op bepaalde hersensignalen, en zodoende de activiteit van het zenuwstelsel verminderen.^[2]

GABA wordt in de hersenen zelf vanuit glutamaat geproduceerd. Dit is een zout dat van het bekendere glutaminezuur afstamt, en in het lichaam van nature als aminozuur voorkomt. Eigenlijk is dit een bouwstof waaruit eiwitten worden gemaakt, maar ook neurotransmitters. GABA kan enkel geproduceerd worden in het lichaam met behulp van vitamine B6 en een enzyme, GAD.

Bronnen van GABA

Deze functies van GABA maken het één van de populairste supplementen van tegenwoordig. Dit komt deels doordat de stof in niet veel voedingsmiddelen aanwezig is. Hieronder een overzicht van de belangrijkste natuurlijke bronnen:

• Kimchi
• Miso
• Tempeh
• De meeste andere gefermenteerde voeding
• Groene en zwarte thee

Voor wie GABA niet uit voeding kan halen, of een verhoogde hoeveelheid nodig heeft, kan een supplement zeker en vast van nut zijn. Toch is het mogelijk om ook door middel van andere voedingsmiddelen meer GABA te produceren, en dat komt doordat tal van producten geen GABA zelf, maar wel de bouwstenen van deze neurotransmitter bevatten (waaronder glutamaat). Enkele van deze voedingsmiddelen zijn:

• Broccoli
• Bananen
• Vette vis
• Amandelen
• Volkoren granen

Kortom, een gevarieerd en gezond voedingspatroon dragen zeker bij tot de productie van onder andere GABA, waardoor chronische stoornissen van het zenuwstelsel verbeterd kunnen worden. Wat zijn nu de voordelen van GABA supplementen op de gezondheid en met welke andere factoren moet men rekening houden?

Hoeveel GABA moet ik nemen?

Het is duidelijk dat GABA, of het nu uit supplementen of gewone voeding komt, een belangrijke rol speelt bij het in balans houden van de activiteit van het zenuwstelsel. Alle aandoeningen die daarmee te maken hebben, van slapeloosheid tot angstaanvallen, kunnen in die zin mede verbeterd worden door middel van het juiste supplement en advies van een specialist. Ook is de juiste dosis erg belangrijk. Over het algemeen wordt aangeraden om de dosis van 100-200 mg per dag niet te overschrijden, aangezien bij hogere hoeveelheden eventuele neveneffecten kunnen ontstaan.

Natuurlijk is het belangrijk om rekening te houden met andere factoren, en daarvoor is het aangeraden om op het advies van een specialist te vertrouwen. Deze kan zorgen voor veilige, goede begeleiding zodat het GABA supplement de gewenste effecten teweegbrengt. Bepaalde personen zullen door een eventuele aandoening een hogere dosis nodig hebben om positieve effecten te ondervinden.

Symptomen van een tekort aan GABA

De kalmerende effecten van GABA hebben ertoe geleid dat dergelijke supplementen erg populair zijn geworden bij de bestrijding van slaapstoornissen, stress, enzovoort. Hoewel niet iedereen even sterk de effecten van een tekort aan GABA ondervindt, zijn er toch bepaalde symptomen die op een tekort kunnen duiden. Hieronder een overzicht:

• Beroertes
• Motorische aandoeningen, zoals Parkinson
• ADHD, attention deficit hyperactivity disorder
• Angststoornissen
• Paniekaanvallen
• Depressie en andere gemoedsstoornissen
• Insomnia en andere slaapstoornissen

In de meeste gevallen is de effectiviteit van GABA supplementen nog niet echt aangetoond bij de behandeling van deze aandoeningen, behalve bij angst en paniekstoornissen. Toch is het de moeite waard om een GABA supplement te overwegen.

Vaak heeft een tekort aan GABA als oorzaak een probleem in het lichaam zelf. Bij veel mensen van oudere leeftijd kan GABA veel minder goed worden opgenomen, waardoor ze aan slaapproblemen en andere aandoeningen lijden. Ook kan het zijn dat de receptoren in het brein, die normaal met GABA binden, niet goed meer werken.

Neveneffecten van GABA supplementen

Er bestaan weinig studies over de eventuele neveneffecten van GABA supplementen. Daarbij zijn de bevindingen niet erg consistent, maar toch kunnen enkele veel voorkomende neveneffecten worden opgegeven:

• Maagklachten
• Hoofdpijn en migraine
• Slaperigheid
• Spierzwakte

Het spreekt voor zich dat de kalmerende effecten van GABA voor slaperigheid overdag kunnen zorgen, zeker in hoge dosissen. Het is vanzelfsprekend afgeraden om gevaarlijke machines te hanteren bij gebruik van een GABA supplement. Ook is het belangrijk om hiervoor advies in te winnen bij een specialist.

Factoren die de opname van GABA beïnvloeden

Zoals dat bij elk supplement het geval is, is het erg belangrijk om rekening te houden met eventuele interacties met medicijnen of andere supplementen. Over het algemeen zijn de risico’s hierop bij gebruik van GABA supplementen relatief klein, maar toch is het de moeite waard om met de volgende zaken rekening te houden:

Mogelijke interacties met medicatie tegen hoge bloeddruk

Aangezien GABA zelf al een verlagend effect heeft op de bloeddruk, kan dit effect versterkt worden als er ook specifieke bloeddruk-medicatie wordt genomen. Consulteer altijd een specialist voor je beide combineert of als je vragen hebt over de beste dosis.

Mogelijke interactie met medicatie tegen depressie

Hetzelfde geldt voor depressie en de daarvoor bedoelde medicatie. Doordat GABA als neurotransmitter het zenuwstelsel kalmeert, kan dit extra effect bovenop medicatie tegen depressie zorgen voor ongewenste gevolgen.

Hoe dan ook is het altijd belangrijk om advies te vragen bij een dokter of specialist in verband met het gebruik van GABA in combinatie met andere kruiden, supplementen of medicatie.^[3][4]