Cholesterol: goed of slecht? Deel 2: HDL-cholesterol

Wat is HDL?

HDL (high density lipoproteïne) cholesterol wordt ook wel de goede cholesterol genoemd. Dit omdat de HDL-deeltjes in staat zijn om de cholesterol uit de vaatwand los te maken en via de lever te laten verwijderen.

Doordat cholesterol een som is van HDL-cholesterol en LDL-cholesterol moet men met beiden rekening houden als we spreken over cholesterol en de invloed ervan op hart en bloedvaten.

HDL of goede cholesterol

HDL-cholesterol beschermt de slagaders tegen arteriosclerose. Het extraheert de opgehoopte cholesteroldeeltjes uit de slagaderwand en zorgt ervoor dat deze via de lever en de gal worden uitgescheiden. Het risico van arteriosclerose en het krijgen van een hartaanval is sterk gerelateerd aan de HDL cholesterolniveaus.

Lage niveaus van HDL-cholesterol zijn gekoppeld aan een hoger risico en hoge HDL-cholesterolniveaus worden geassocieerd met een lager risico. Het niveau van HDL wordt dikwijls genetisch bepaald en zorgt er mede voor of men een verhoogd risico heeft op hartaanvallen. Ook wordt het HDL-niveau beïnvloed door de levensstijl die men heeft. Zo zullen de HDL-niveaus lager zijn bij personen die roken, weinig bewegen en de neiging hebben tot overgewicht.

Hogere HDL-niveaus vind je bij mensen met een gezonde levensstijl: personen die op hun gewicht letten, niet roken en regelmatig sporten. Oestrogenen beïnvloeden het HDL-gehalte waardoor men bij vrouwen dikwijls hogere HDL-niveaus vindt.

Wanneer is je HDL-cholesterol te hoog? Onderzoek heeft aangetoond dat mensen met hoge niveaus van C-reactieve eiwitten na een hartaanval hoge HDL-waarden negatief kunnen verwerken en hiermee hun kans op een nieuwe hartaanval vergroten.

Bepaalde medicatie, zoals voor de schildklier en bij een alcoholverslaving, kunnen hogere HDL-niveaus triggeren. Bepaalde cholesterol-controlerende geneesmiddelen kunnen HDL-waarden eveneens doen stijgen.^[1]

HDL-cholesterol verhogen

Om de kans op hart en vaatziekten te verminderen is het interessant om het HDL-niveau te verhogen. Studies hebben zelfs bewezen dat een zeer kleine stijging al een zichtbaar resultaat geeft. Een verhoging van 1% zou het risico met 2 tot 4 % verminderen.

Alhoewel er geen specifieke gegevens voor handen zijn, moet een niveau van < dan 40 mg HDL cholesterol als risicovol beschouwd worden en is hier een behandeling nodig. Het verhogen van de HDL zal een rechtstreeks gevolg hebben op een verlaging van de LDL niveaus.

Maatregelen om het HDL-niveau te verhogen

1. De eerste maatregel om het HDL-niveau te verhogen is veranderen van levenswijze. Wanneer deze wijziging geen of onvoldoende resultaat oplevert, kan men medicatie voorschrijven. Deze medicatie heeft echter ook bijwerkingen die niet altijd gewenst zijn.
2. Een gezond en evenwichtig dieet met veel groenten, fruit, vezels en laag aan verzadigde vetzuren. Hierdoor gaat het vetgehalte verlagen en automatisch het HDL-cholesterol verhogen. Ook vette vis, rijk aan omega 3 vetzuren, heeft een duidelijk gunstige invloed op het HDL-niveau. Men kan extra omega-3 vetzuren innemen, maar dan moet men kijken  naar de beste kwaliteit (laaggeprijsde vetzuur supplementen zijn soms beladen met toxines uit de zee o.a. zware metalen).
3. Het regelmatige uitvoeren van aerobe lichaamsbeweging, gaat ons helpen om overtollig gewicht te verliezen en de HDL-niveaus doen stijgen. Aerobe lichaamsbeweging krijg je in sporten zoals fietsen, joggen, hardlopen, roeien of langlaufen, waarbij er meer zuurstof naar de spieren en de hersenen gestuurd wordt. Regelmatig bewegen heeft meer effect, dan maar af en toe eens gaan sporten.
4. Stoppen met roken is noodzakelijk. Het geeft niet alleen een gunstig effect op het HDL-niveau, maar ook op de bloeddruk.
5. Cholesterolmedicatie moet steeds door een arts voorgeschreven worden. Medicijnen die effectief zijn bij het verhogen van het HDL cholesterol omvatten de fibraten, oestrogenen en in veel mindere mate de medicatie statine. Statines geven immers maar een kleine verhoging in HDL-cholesterol. En bij het gebruik van statines wordt minder van het belangrijke anti-oxidant co-enzyme Q10 aangemaakt.