Reden en oorzaken van ziekten van de maag

Laatst bijgewerkt op 14 juli 2022

We hebben allemaal wel eens te kampen met het vervelende gevoel van maagpijn. Dit kan verschillende oorzaken hebben, gaande van een relatief onschuldige reden zoals te veel of iets verkeerd gegeten hebben tot een meer ernstige reden die moet onderzocht worden.

Als de maagklachten blijven aanhouden en de pijn groot is moet je hoe dan ook toch een arts raadplegen om de oorzaak van de maagpijn te zoeken en er zo snel mogelijk iets aan te doen.

Anatomie van de maag

De maag is een zakvormig orgaan met als verschillende delen de cardia op de overgang van de slokdarm naar de maag, de fundus (het bovenste deel van de maag), het corpus (het middelste deel van de maag), het antrum (het gedeelte dat zich vlak voor de pylorus bevindt), de pylorus (een sluitspier op de overgang van de maag naar het duodenum), en de kleine en de grote curvatuur.

Functies van de maag

De maag heeft verschillende functies. Zo uiteraard het tijdelijk bewaren van de naar verhouding grote hoeveelheid voedsel die in één maaltijd in korte tijd wordt opgenomen, de vermenging van de voedselbrij met maagsap, het desinfecteren van de maaginhoud door het zoutzuur, de productie van maagsap om eiwitten af te breken en het voortstuwen van de voedselbrij naar het duodenum.

Aangeboren afwijkingen die aanleiding kunnen geven tot maagpijn

Aangeboren afwijkingen die aanleiding kunnen geven tot maagpijn zijn niet zo talrijk. De voornaamste aangeboren afwijking is de pylorushypertrofie, waarbij een te dikke pylorusspier ontstaat. Een van de voornaamste verschijnselen die hiervan het gevolg zijn is projectiel braken, de behandeling bestaat uit een operatie.

Verworven afwijkingen die aanleiding kunnen geven tot maagpijn

Verworven afwijkingen die aanleiding kunnen geven tot maagpijn kennen een aantal algemene verschijnselen.

Bij maagaandoeningen zijn de voornaamste verschijnselen pijn, soms kan dat voortdurend zijn, soms alleen voor het eten of enkel tijdens de nacht. Deze pijn heeft meestal een branderig karakter.

Tot de verdere klachten behoren ook misselijkheid en een opgeblazen gevoel. Het maagzuur kan in de mond terugkomen en een veel terugkerende klacht van de patiënt is last van het zuur.

Hartwater

Onder hartwater wordt verstaan het geregeld terugkomen van vaak grote hoeveelheden maagsap in de mond. Een van de rechtstreekse gevolgen hiervan is dat de eetlust bij de patiënt slecht is. Er kan ook al eens sprake zijn van een tegenzin tegen het eten van bepaalde spijzen, zo bijvoorbeeld van vlees of vis.

Ook kunnen er maagbloedingen optreden, en het komt ook voor dat de patiënt bloed braakt.

Functionele stoornissen van de maag

Naast de aangeboren en de verworven afwijkingen die aanleiding kunnen geven tot maagpijn zijn er ook functionele stoornissen van de maag mogelijk. Deze functionele stoornissen betreffen voornamelijk stoornissen in de motoriek en in de productie van het maagsap.

De stoornissen van de motoriek van de maag kunnen er toe leiden dat de maaginhoud weer naar de slokdarm wordt geleid met braken tot gevolg.

Organische afwijkingen van de maag

Een van de meest bekende en voorkomende organische afwijkingen van de maag is gastritis. Een acute gastritis is een acute ontsteking van het maagslijmvlies en wordt veroorzaakt door overmatig alcoholgebruik, het eten van te scherpe spijzen of het drinken van te hete dranken.

Ook kunnen bepaalde medicijnen, sommige antibiotica en andere medicijnen (vooral pijnstillers) aanleiding geven tot het ontstaan van een acute gastritis.

De klachten zijn maagpijn van een atypische aard, een branderig gevoel in de streek van de maag, misselijkheid en braken direct na de maaltijd.

Een heel goede maagbescherming wordt geboden door het natuurlijk product zink L-carnosine.

Chronische gastritis

Een chronische gastritis is een chronische ontsteking van het maagslijmvlies. Bij een chronische ontsteking neemt vaak de productie van het maagzuur af, met als direct gevolg een atrofie van het slijmvlies.

De gevreesde maagzweer

Een van de meest voorkomende, en door velen gevreesde, aandoeningen aan de maag is de beruchte maagzweer. Een maagzweer kan optreden in de maag zelf en is dan meestal te vinden in de zogenaamde kleine bocht. Een maagzweer kan ook gelokaliseerd worden in het begin van de twaalfvingerige darm.

Over de mogelijke oorzaken van wat precies tot een maagzweer leidt tast men voorlopig nog grotendeels in het duister. Soms kan een verband gezien worden met het seizoen, bijvoorbeeld met het voorjaar. Anderen zijn dan weer de mening toegedaan dat een maagzweer wordt veroorzaakt door een verminderde productie van maagslijm, waardoor het maagzuur de maagwand zou kunnen beschadigen.

De meest voorkomende oorzaak is nu echter een bacterie: de helicobacter  pylori.

Complicaties van een maagzweer

De complicaties van een maagzweer kunnen ernstig zijn. Denken we maar in de eerste plaats aan een maagbloeding. Deze kan optreden zodra een maagzweer een bloedvaatje in de maagwand heeft aangevreten. Hierbij braakt de patiënt bloed. Onnodig te zeggen dat dit zeer ernstig kan zijn, zeker bij oudere patiënten. De behandeling van deze aandoening is van chirurgische aard.

Maagperforatie

Bij een maagperforatie breekt de zweer door de maagwand heen en kom maaginhoud terecht in de vrije buikholte. Hierbij treedt het klinische beeld van de acute buik op met als klachten een hevige pijn, braken en een plankharde buik. Ook hier is de behandeling een dringende operatie.

De behandeling van een maagzweer

De behandeling van een maagzweer bestaat uit een samengaan van verschillende factoren, met in de eerste plaats een nauw uitgekiend dieet, in het begin veel bedrust en de nodige medicijnen.

Een operatieve behandeling komt in aanmerking wanneer sprake is van het niet slagen van een goed uitgevoerde klinische rustkuur en bij ernstige complicaties.

Tumoren van de maag

Ook behoren tumoren van de maag tot de mogelijke oorzaken die tot maagpijn leiden. Een poliep van het maagslijmvlies is doorgaans een goedaardige tumor.

Lichte maagpijn

Naast al deze eerder beschreven aandoening van ernstige aard zijn er gelukkig ook een heel aantal lichtere klachten, die dan ook vrij gemakkelijk kunnen verholpen worden. Veel klachten aan de maag en maagpijnen hebben rechtstreeks te maken met ons eet- en ons drinkgedrag.

Gaan we te veel, te zware en te gekruide spijzen eten dan kan dit meteen invloed op onze maag hebben, zeker als we het niet gewoon zijn. Een dagje vasten en de nodige rust kunnen alvast snel uitkomst brengen.