Maagdarmperforatie: wat is het en wat kan je eraan doen?

Maagdarmperforatie is een pijnlijke aandoening die kan leiden tot verdere gezondheidscomplicaties waardoor een spoedoperatie vaak noodzakelijk is.

In dit artikel worden de oorzaken en symptomen van maag- en darmperforatie onderzocht. We focussen tevens op de complicaties, de diagnose evenals de behandeling.

Wat is gastro-intestinale perforatie?

Maagdarmperforatie treedt op als er een gat in de maag, de dikke darm of de dunne darm ontstaat. Het kan het gevolg zijn van een aantal verschillende ziekten, waaronder blindedarmontsteking en diverticulitis.

Het kan ook het gevolg zijn van een trauma, zoals een mes- of schotwond. Ook kan een perforatie in de galblaas optreden. Dit kan symptomen hebben die lijken op de symptomen van een maag- en darmperforatie.

Een gat in het maag-darmsysteem of de galblaas kan leiden tot buikvliesontsteking. Een buikvliesontsteking is een ontsteking van het membraan dat de buikholte belijnt.

Het komt voor wanneer een van de volgende zaken in de buikholte terechtkomt:

• Bacteriën
• Gal
• Maagzuur
• Gedeeltelijk verteerd voedsel
• Stoelgang

Maagdarmperforatie is een medisch noodgeval dat onmiddellijke medische zorg vereist. De aandoening is levensbedreigend. De kans op herstel vergroot met een vroege diagnose en behandeling.

Symptomen van maag- en darmperforatie

• Hevige buikpijn
• Rillingen
• Koorts
• Misselijkheid
• Braken

Wanneer je een maag- en buikvliesontsteking hebt gehad, voelt je buik erg zacht aan. De pijn wordt vaak erger als iemand je buik aanraakt of als je bruuske bewegingen maakt. De pijn is over het algemeen beter als men stil ligt. De buik kan verder naar buiten steken dan normaal en voelt hard aan.

Naast de algemene symptomen van perforatie kunnen ook symptomen van buikvliesontsteking optreden:

• Vermoeidheid
• Minder urine, ontlasting of gas passeren
• Benauwdheid
• Een snelle hartslag
• Duizeligheid

Oorzaken van maag- en darmperforatie

Ziektes kunnen perforatie veroorzaken, inclusief:

• Blindedarmontsteking, die vaker voorkomt bij oudere personen
• Volvulus, een darmobstructie die optreedt als de grote darm verdraaid raakt
• Diverticulitis, een spijsverteringsziekte
• Maagzweren
• Galstenen
• Galblaasontsteking
• Inflammatoire darmziekten zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa
• Een aangeboren afwijking van de dunne darm
• Ischemische colitis, een ontsteking van de grote darm door onvoldoende aanvoer van bloed
• Kanker in het maag-darmkanaal

De aandoening kan ook te wijten zijn aan:

• Een trauma aan de buik
• Abdominale chirurgie
• Maagzweren als gevolg van het gebruik van aspirines, pijnstillers en steroïden (komt vaker voor bij oudere volwassenen)
• Inname van vreemde voorwerpen of bijtende stoffen
• Roken en overmatig gebruik van alcohol verhogen het risico
• Heel zelden kan de aandoening ontstaan door darmklachten bij een endoscopie of colonoscopie

Hoe wordt de gastro-intestinale perforatie gediagnosticeerd?

Om een diagnose te stellen zal je arts waarschijnlijk röntgenfoto’s van je borst of buik nemen om te controleren of er lucht in de buikholte aanwezig is. Ze kunnen ook een CT-scan uitvoeren om een beter idee te krijgen waar de perforatie zou kunnen zijn.

Ze zullen ook opdracht geven voor labo-onderzoek:

• Om te zoeken naar tekenen van infectie, zoals een hoog aantal witte bloedcellen
• Om je hemoglobinegehalte te evalueren, wat kan aangeven of je met bloedverlies te kampen hebt
• Om te evalueren op elektrolyten
• Om het zuurniveau in het bloed te evalueren
• Om de nierfunctie te beoordelen
• Om de leverfunctie te beoordelen

In de meeste gevallen is een operatie nodig om het gat te dichten en de aandoening te behandelen. De doelen van de operatie zijn om:

• Het anatomische probleem op te lossen
• De oorzaak van buikvliesontsteking op te lossen
• Alle vreemde materialen in de buikholte te verwijderen die problemen kunnen veroorzaken, zoals uitwerpselen, gal en voedsel.

In zeldzame gevallen kan je arts afzien van een operatie en alleen antibiotica voorschrijven als het gat vanzelf dichtgaat.

Soms moet een stukje van de darm worden verwijderd. Het verwijderen van een deel van de dunne of dikke darm kan resulteren in een colostomie of ileostomie, waardoor de darminhoud kan worden afgevoerd of geleegd in een zak die aan je buikwand is bevestigd.

Complicaties

Mogelijke complicaties van gastro-intestinale perforatie zijn onder meer inwendige bloedingen en sepsis. Maagdarmperforatie kan ook leiden tot abcessen in de buik of permanente darmklachten. Het kan zelfs leiden tot het afsterven van een deel van de darm.

Soms kunnen de wonden van een persoon niet genezen na een operatie, of ze kunnen een infectie ontwikkelen. Bepaalde leefstijlfactoren kunnen het risico hierop verhogen, zoals roken, te veel alcohol drinken en zwaarlijvigheid.

Er zijn ook enkele medische aandoeningen die kunnen bijdragen aan een slechte wondgenezing, waaronder:

• Ondervoeding
• Type 2 diabetes
• Hematoom
• Corticosteroïdentherapie
• Bepaalde medicijnen^[1]

Hoe kan ik gastro-intestinale perforatie voorkomen?

Er zijn veel oorzaken van huisartsen. Zo kan een onderliggende gastro-intestinale aandoening je risico op perforatie verhogen. Leer je medische geschiedenis kennen en zoek informatie over de huidige aandoeningen die je risico kunnen verhogen.

Spreek met een arts als je een significante verandering van je normale toestand ervaart, vooral als je buikpijn en koorts hebt.^[2]