Zwaar verwerkt voedsel doet meer eten

Laatst bijgewerkt op 11 juni 2019

Industrieel verwerkt voedsel doet overeten. Tijdens een nieuwe studie van verwerkt voedsel, aten vrijwilligers veel meer en kwamen ze ook aanzienlijk bij. Dit was ook zo wanneer het zwaar verwerkte voedsel dezelfde beschikbare calorieën en voedingsstoffen had als onverwerkt voedsel.

Wat is verwerkt voedsel?

De definitie van “verwerkt voedsel” is controversieel. Bijna al het voedsel in supermarkten is onderhevig aan enige verwerking: het is gepasteuriseerd, vacuüm afgesloten, gekookt, bevroren, versterkt en gemengd met conserveermiddelen en smaakversterkers. Sommige van deze processen kunnen de voedingswaarde veranderen.

Verschillende studies hebben associaties gevonden tussen verwerkt voedsel en een verhoogd risico op obesitas, kanker en zelfs een vroege dood, maar geen enkele heeft een causaal verband kunnen aantonen.

Toch zien sommige gezondheidsfunctionarissen en nationale regeringen verwerkt voedsel als de boosdoener in de wereldwijde epidemie van obesitas en gerelateerde ziekten. De officiële voedingsrichtlijnen van Brazilië bevelen bijvoorbeeld aan dat mensen de consumptie van verwerkt voedsel beperken.

De link tussen verwerkt voedsel en overeten

Kevin Hall, een fysioloog aan het National Institute of Diabates and Digestive and Kidney Diseases, vermoedde dat verwerkte voedingsmiddelen verband hielden met een slechte gezondheid, simpelweg omdat ze waarschijnlijk veel vet, suiker en zout bevatten. Daarom probeerden hij met een nieuw experiment die factoren uit te sluiten.

Ze rekruteerden 20 gezonde mensen en gaven elke deelnemer ongeveer $ 6000 om een aantal vrijheden in te leveren. Deelnemers brachten 28 dagen door in een onderzoekscentrum en droegen loszittende kledij. Deelnemers kregen een “zwaar verwerkt” dieet of een “minimaal verwerkt” dieet gedurende 2 weken, en schakelden vervolgens over naar het andere dieet gedurende de 2 resterende weken.

De studie gebruikte een voedselclassificatiesysteem genaamd NOVA, ontwikkeld door een team van onderzoekers aan de universiteit van São Paulo, Brazilië. Het beschrijft “zwaar verwerkt” voedsel als kant-en-klare formuleringen met vijf of meer ingrediënten, vaak inclusief smaakversterkende additieven, kleurstoffen of stabilisatoren.

Om als “minimaal verwerkt” te worden beschouwd, kunnen levensmiddelen worden ingevroren, gedroogd, gekookt of vacuüm verpakt, maar ze kunnen geen toegevoegde suiker, zout of olie bevatten.

Zwaar verwerkte maaltijden waren verpakte ontbijtgranen, gezoete yoghurt, ravioli in blik en hotdogs. Het minimaal verwerkte dieet bevatte havermout, gestoomde groenten, salades en gegrilde kip. Diëtisten zorgden voor een zorgvuldige match van de verwerkte en onverwerkte diëten wat betreft calorieën, suiker, natrium, vet en vezels.

De deelnemers genoten van één grote vrijheid: ze mochten zoveel eten als ze wilden. Toen ze eenmaal verzadigd waren, berekende het team van Hall hun inname door de restjes nauwgezet te wegen, tot elke klodder ketchup die niet op een hotdog terecht kwam.

De onderzoekers ontdekten dat tegen de tweede week van elk dieet mensen gemiddeld ongeveer 500 calorieën extra per dag aten wanneer ze een zwaar verwerkt dieet nuttigden. Die extra consumptie leidde tot een gewichtstoename van ongeveer een kilogram tijdens de 2 weken bij het zwaar verwerkte dieet, tegenover een verlies van ongeveer een kilogram bij het onverwerkte dieet.

Mochten de deelnemers die extra 500 calorieën blijven eten, zouden ze enorm veel bijkomen op korte tijd. Verwerkt voedsel is aantrekkelijker dan onverwerkt voedsel en daarom zou men meer eten. Nochtans beoordeelden de deelnemers de bewerkte maaltijden als niet aangenamer dan de onbewerkte maaltijden. Als ze niet meer van het eten genoten, waarom aten ze er dan meer van?

Waarom verwerkt voedsel meer doet eten

Een mogelijkheid is dat de industriële verwerking zachtere voedingsmiddelen produceert die gemakkelijker te kauwen en te slikken zijn. De deelnemers aten ook significant sneller. Bloedonderzoek toonde ook aan dat het onverwerkte dieet leidde tot hogere niveaus van het eetlust-onderdrukkend hormoon PYY en lagere niveaus van het eetlustopwekkende hormoon ghreline, hoewel het niet duidelijk is hoe deze veranderingen verband houden met de verwerking van voedsel.

Ondanks de inspanningen van de onderzoekers om de voedingswaarde van de diëten perfect op elkaar af te stemmen, waren er enkele verschillen die mogelijk van invloed waren op de hoeveelheden die deelnemers aten. De zwaar verwerkte maaltijden bevatten iets minder eiwitten en uit onderzoek is gebleken dat mensen de neiging hebben te eten totdat ze een bepaald eiwitdoelwit bereiken. Als dat eiwit meer verdund is, wijzen deze studies erop dat mensen meer calorieën zullen verbruiken om hetzelfde doelwit te bereiken.

Zwaar verwerkt voedsel bevat daarnaast veel meer calorieën per gram. Meer energierijk voedsel doet mensen meer eten omdat ze de neiging hebben om elke dag een consistente hoeveelheid voeding te eten.

Toekomstig onderzoek

De wetenschappers plannen nu een onderzoek van vergelijkbare grootte met een paar verandering: ze verhogen de eiwitten in het zwaar verwerkte dieet en ruilen met vezels verrijkte dranken in voor soepen, wat mensen kan aanzetten om langzamer te eten.

Voorlopig zijn sommige onderzoekers er niet van overtuigd dat verwerking zelf een bedreiging vormt. In onze drukke samenleving is het ook bijna onhaalbaar om verwerkt voedsel volledig van het menu te halen.^[1]