De gezondheidsvoordelen van een sociaal netwerk tegen sociaal isolement

Laatst bijgewerkt op 22 september 2021

De afgelopen twee jaar hebben we moeten leren om wat vaker alleen te zijn. Alleen zijn kan ontspannend, rustgevend en verkwikkend werken. Sociaal isolement, echter, verwijst meestal naar eenzaamheid die ongewenst en ongezond is.

Sociaal isolement herkennen

Sociaal geïsoleerde mensen hebben vaak geen vrienden of collega’s, en voelen zich eenzaam of depressief. De volgende symptomen wijzen op ongezond sociaal isolement:

• Vermijden van sociale interacties, ook degene die ooit leuk waren
• Vaak afzeggen van plannen en opluchting voelen nadien
• Het ervaren van angst of paniek bij het denken aan sociale interacties
• Zich angstig voelen tijdens periodes van eenzaamheid
• Zich angstig voelen bij sociale activiteiten
• Grote hoeveelheden tijd alleen doorbrengen of met zeer weinig contact met anderen

Sociaal isolement kan gepaard gaan met emotioneel isolement, dat wil zeggen een gebrek aan de bereidheid of het onvermogen om gevoelens met anderen te delen. Wanneer sociaal geïsoleerde personen emotionele interactie en steun ontberen, kunnen zij emotioneel gevoelloos worden.

De gevolgen van sociaal isolement voor de gezondheid

Geestelijke en lichamelijke gezondheid zijn met elkaar verbonden. De nadelige gevolgen van sociaal isolement voor de gezondheid variëren van slapeloosheid tot een verminderde immuunfunctie. Eenzaamheid wordt ook in verband gebracht met hogere angst-, depressie- en zelfmoordcijfers. 

Daarnaast worden isolatie en eenzaamheid gelinkt aan een slechte cardiovasculaire gezondheid en cognitieve functie. Zo vond een studie van Newcastle University dat tekortkomingen in sociale relaties in verband worden gebracht met een hoger risico op coronaire hartziekten en beroertes.^[1]

Een studie gepubliceerd in The Journals of Gerontology concludeerde dan weer dat eenzaamheid leidt een verhoogd risico op dementie (wel 40%).^[2]

Een studie gepubliceerd in het American Journal of Epidemiology legde een verband tussen sociaal isolement en een hoger risico op vroegtijdige sterfte.^[3]

De voordelen van een sterk sociaal netwerk

Een sterk sociaal netwerk is belangrijk om moeilijke tijden door te komen. En daarmee bedoelen we geen Facebook, Twitter of Instagram. Een sociaal netwerk bestaat uit familie, echte vrienden en leeftijdgenoten. Sociale steun is iets anders dan een steungroep, die meestal een gestructureerde bijeenkomst is onder leiding van professional.

Studies hebben o.a. de volgende voordelen van een sociaal netwerk aangetoond:

• Het verbetert je vermogen om met stressvolle situaties om te gaan.
• Het verlicht het dragen van emotionele lasten.
• Het bevordert een goede geestelijke gezondheid en houden het brein sterk.
• Het vergroot het gevoel van eigenwaarde.
• Het verlaagt het risico op cardiovasculaire aandoeningen.
• Het bevordert een gezonde levensstijl.
• Het bemoedigt het volhouden van een behandeling tegen een aandoening.^[4]
• Het maakt ons simpelweg gelukkig en verbetert onze algemene levenstevredenheid op lange termijn.^[5]

Waarom de mens sociaal contact nodig heeft

Het is misschien intuïtief om te zeggen dat sociaal zijn de mensheid gedurende miljoenen jaren heeft geholpen om niet alleen te overleven maar ook te gedijen. Maar waarom is dat zo?

Een studie uit 2011 toont aan dat sociaal zijn een belangrijke troef was voor onze voorouders, toen zij overschakelden van ’s nachts voedsel zoeken (ze gebruikten het donker als schild) naar overdag voedsel zoeken (ze werden kwetsbaarder voor roofdieren).^[6]

Een meer recente studie suggereert dat vroege mensachtigen wellicht een basisvorm van taal hadden ontwikkeld om ideeën te kunnen uitwisselen. Dit zou onze voorouders geholpen hebben om werktuigen te ontwikkelen waarmee ze beter konden leven en zich verder konden ontwikkelen.^[7]

Mensen zijn van nature mededogende wezens zijn en dit komt goed van pas, niet alleen om ons voort te planten, maar om als soort verder te kunnen leven.

Of het nu gaat over een koffie met een vriendin, een telefoontje naar je broer of simpelweg een praatje in de supermarkt, het zal jouw levenskwaliteit en die van anderen aanzienlijk verhogen. En ook belangrijk: het is gratis. Wat heb je nog meer nodig?