Optimale voeding dankzij digestieve enzymen
Gepubliceerd op 23 februari 2017 - Laatst bijgewerkt op 06 november 2023
Laatst bijgewerkt op 6 november 2023
In onze jeugd breken de digestieve enzymen gemakkelijk het verteerde voedsel in onze darmen af om het om te zetten in vitale eiwitten, vetten en koolhydraten om zo ons lichaam van een optimale voeding te voorzien.
Wanneer we ouder worden en ook door ziekte gaat de capaciteit van het lichaam om in de digestieve functie te voorzien er duidelijk op achteruit.
Dit kan leiden tot de vorming van gas, oprispingen, slecht verteerd voedsel, afwijkingen op het vlak van de voedingsstoffen en toestanden die kunnen leiden tot ontstekingen.
Je bent wat je verteert
Gezonde voeding zorgt voor de basis van een optimale gezondheid en de vitaliteit. Maar zelfs de meest gezonde bronnen van onze voeding kunnen volledig nutteloos zijn indien ze niet op de juiste manier en voldoende verteerd worden. Naarmate we ouder worden, moeten we rekening houden met een vertraging van de vertering, wat er kan toe leiden dat de capaciteit om de nuttige stoffen uit de opgenomen voeding te halen en zo het lichaam goed te laten functioneren afneemt.
Als het lichaam de nodige stoffen onvoldoende uit de voeding kan halen en door onze lichaam verspreiden, zal onze algemene gezondheid er beginnen op achteruit te gaan, wat kan resulteren in een brede waaier aan niet welgekomen ziektes. Deze problemen worden vaak veroorzaakt door het afnemende niveau van de digestieve enzymen die instaan voor de cruciale afbraak van het voedsel in onze spijsvertering.
Het ongelukkige resultaat is ondervoeding en allerlei gebreken op cruciale plekken, wat dan weer kan leiden tot een vicieuze cirkel van een falend afweersysteem van ons lichaam en een escalatie van ziektes en aandoeningen, dit vooral bij oudere personen.
Toch is er een brede waaier beschikbaar aan digestieve enzymen zoals proteases, mylases, lipases, pancreatine, cellulase en nog meer waarvan we intussen hebben weten te bewijzen dat ze niet alleen de vertering bevorderen van een heel spectrum aan voeding, maar dat ze anderzijds ook bijdragen tot een merkwaardige vermindering van de hersteltijd na een operatie en bij bepaalde gevallen kunnen ze ook een dankbaar middel zijn in de strijd tegen en de therapie van bepaalde vormen van kanker.
Ondersteuning van de natuurlijke vertering
Problemen met de vertering die verband houden met de leeftijd moeten niet noodzakelijk belangrijke gezondheidsproblemen worden als je weet dat er tal van supplementen zijn met digestieve enzymen, waarvan heel wat een plantaardige oorsprong hebben, die een nuttig alternatief kunnen zijn voor de pancreatische enzymen die we in onze jeugd zelf aanmaken.
Deze moderne bereidingen die onze vertering kunnen ondersteunen zorgen voor een aanvoer van natuurlijke enzymen die wanneer ze bij de maaltijd worden ingenomen het digestieve proces kunnen versterken.
Om de vertering te bevorderen zijn een aantal componenten van de enzymen cruciaal om het natuurlijke digestieve proces een boost te geven. En van de meest belangrijke bestanddelen is hierbij pancreatine, een mix van diverse enzymen die doorgaan door de pancreas worden vrijgegeven om te antwoorden op voeding in de ingewanden.
Deze stof bevat bepaalde belangrijke enzymen die zorgen voor een gemakkelijke afbraak van proteïnen in aminozuren. Ook helpen ze om de complexe structuren van koolhydraten om te zetten in door het lichaam goed behandelbare moleculen en suikers, en dragen ze bij tot een vlotte afbraak van lipase en lipiden in bruikbare bestanddelen.
Andere gewenste componenten die in de supplementen zitten bevatten onder meer lactase om het lichaam te assisteren om lactose (melksuiker) af te breken uit zuivel, papaïne uit papaja en te assisteren bij de vertering van eiwitten.
Ook dragen ze bij tot het voorkomen dat een zeldzame aan aandoening met de naam gastrische phytobezoar optreedt, een ziekte waarbij onverteerde cellulose of weefsels van planten een massa gaan vormen samen met andere delen van planten, wat kan leiden tot een blokkering in ons verteringssysteem.
Wat is vertering?
Eens het voedsel wordt ingeslikt begint het aan een verbazingwekkende reis doorheen het voedingskanaal, een reis die wanneer alles keurig volgens plan verloopt er mee eindigt dat we worden voorzien van de nodige voedingsstoffen die onze gezondheid bevorderen en door het voorzien van ons lichaam van de nodige brandstof en energie.
Maar net zoals auto’s niet kunnen rijden op ruwe olie moet ook ons lichaam de brandstof gaan verfijnen om te zorgen dat alles vlot verloopt. Dit betekent met andere woorden dat het voedsel dat we innemen ook verteerd moet worden.
Het verteren is het proces waarbij het lichaam instaat voor de afbraak van het genuttigde voedsel, het halen van energie en voedingsstoffen uit de voeding en ook het verwijderen van alle overbodige stoffen die ons lichaam niet kan gebruiken en niet nodig heeft.
Het proces van de afbraak van de voeding behelst een goed uitgebalanceerde en gecoördineerde set van verschillende gebeurtenissen die op elkaar moeten afgestemd worden. Hiertoe behoren ook de mechanisme afbraakprocessen door mastificatie en de afbrekende activiteiten van bepaalde chemische stoffen en gespecialiseerde enzymen.
Jammer genoeg is intussen door wetenschappelijk onderzoek bewezen dat de productie van de voor de vertering zo noodzakelijke enzymen naarmate we ouder worden ook afneemt en de vertering dus in het gedrang komt.
Het begrijpen van het proces van de vertering
De vertering begint niet in de maag, maar bij onze zintuigen. Alleen maar het uitzicht en de prikkelende geur van bepaalde voeding zenden al signalen naar het brein die kunnen leiden tot een cascade van gebeurtenissen. Zo begint de speekselvorming en worden bepaalde nuttige enzymen al meteen naar de mond verstuurd.
Amylase, wat behoort tot de familie van eiwitten, helpt met proces op te starten dat instaat voor de afbraak van koolhydraten, daar waar lipase er helpt toe bij te dragen dat vetten in meer eenvoudige, nuttige bestanddelen worden omgevormd.
Het kauwen van de opgenomen voeding heeft als doel deze organische manier af te breken en er zo voor te zorgen dat de chemische stoffen en enzymen op een efficiënte manier uit de voeding gehaald worden. Bij het verder kauwen worden de voedseldeeltjes bevochtigd en de enzymenrijke onderdelen van ingeslikt, dit met behulp van het samentrekken van de spieren waardoor de voeding via de slokdarm naar de maag gebracht wordt.
In de maag wordt voeding verder behandeld en gecombineerd met maagzuur, wat voornamelijk bestaat uit hydrochlorisch zuur.
De primaire cellen in de maag geven pepsine vrij, waardoor de eiwitten van het voedsel worden omgezet in peptiden, waarbij meer verteerbare enzymen aan deze mix worden toegevoegd. Deze enzymen breken op selectieve manier de proteïnen af, net als de koolhydraten en vetten, waarna de inhoud van de maag werd overgebracht naar de dunne darm waar het grootste deel van de vertering en absorptie van de opgenomen voeding plaatsvindt. Belangrijk hierbij is dat de maag ook bijdraagt met een bestanddeel dat bekend staat als de intrinsieke factor, een factor die er voor zorgt dat vitamine B 12 gemakkelijker wordt geabsorbeerd bij het vervoer van het voedsel.
In deze fase van de vertering worden bijkomende digestieve enzymen, waaronder pancreatine, trypsine en chymotryspine toegevoegd om de verdere afbraak van de voeding te bevorderen. Deze stoffen worden geproduceerd in de ingewanden of vrijgegeven door de pancreas en hun rol bij het halen van nuttige voedingsstoffen uit de opgenomen voeding is van kapitaal belang.
Ook de lever heeft een belangrijke bijdrage door de productie van gal, die wordt opgeslagen in de galblaas en vrijgegeven als een antwoord op de aanwezigheid van vetten. Gal helpt bij de emulsie van vet, en maakt deze onontbeerlijke stof ontvankelijker voor de afbraak in enzymen. Deze actie is bijzonder belangrijk voor de absorptie van vetoplosbare vitaminen zoals vitamine A, D, E en K.
Deze complexe serie van gebeurtenissen breekt het voedsel verder af naar zijn constituente aminozuren, suikers en vetzuren, die in de loop van het proces worden afgebroken doorheen het verteringssysteem en die in de bloedstroom getransporteerd worden. Essentiële voedingsstoffen worden hierbij vervoerd naar de lever, waar een verdere filtering wordt gehouden, de giftige stoffen worden geactiveerd en verwijderd en zo het proces van de vertering wordt afgesloten.
Het mag duidelijk zijn dat enzymen een belangrijke rol spelen in het bijzonder complexe processen. Jammer genoeg hebben heel wat volwassenen onvoldoende aantallen van deze digestieve partikels die als echte werkpaarden kunnen beschouwd worden.
Een van de redenen van het deficit aan enzymen kan worden teruggebracht tot het eetpatroon. Natuurlijke enzymen kunnen weliswaar worden gevonden in rauw fruit en in groenten, maar toch consumeren heel wat westerlingen onvoldoende van dit gezonde voedsel.
En zelfs wanneer je toch een speciale inspanning doet om voldoende hoeveelheden op deze voedselbronnen aan je eetpatroon toe te voegen, toch kan een groot deel van de enzymen uit fruit en groenten worden gedeactiveerd door processen zoals koken en allerlei bewerkingen die deze stoffen zo goed als nutteloos maken.
Verder wordt ook aangenomen dat de hoeveelheid aan enzymen die wordt aangemaakt in de maag, de pancreas en de ingewanden stelselmatig afneemt naarmate we ouder worden.
Slechte vertering en veroudering
Heel wat factoren zijn een uitdaging voor de nutritionele status van oudere volwassenen. Chronisch alcoholmisbruik, aanvallen van gastritis, chronische pancreatitis, onvoldoende werking van de pancreas, lactose-intolerantie, diverticulosis en allerlei ziekten op celniveau zijn allemaal factoren die in verband worden gebracht met de mogelijke slechte absorptie van voedingsstoffen en een slechte voeding.
Bij een recente studie uitgevoerd in Frankrijk werd aangetoond dat er een duidelijk tekort optreedt aan vitaminen, mineralen en omega 3 vetzuren bij zowel mannen als vrouwen van de leeftijd van 70 jaar en ouder. Een tekort aan vitamine B12, wat kan leiden tot een aantal ernstige pathologische condities, komt al te vaak voor in de leeftijdsgroep van de ouderlingen.
Rekening houdend met het potentieel vernietigende effect van onvoldoende voeding is een van cruciaal belang om een gezonde vertering bij oudere volwassenen te stimuleren.
Het verbeteren van de vertering
Tal van individuele patiënten en gezondheidswerkers zoeken hun heil bij supplementen met digestieve enzymen om op die manier de gezonde afbraak van het voedsel en de assimilatie in het lichaam te bevorderen.
Een dubbel blinde cross-over studie in dit verband bevestigd de weldadigheid en efficiëntie van supplementen met digestieve enzymen om de vertering te stimuleren.
Een reeks van gezonde vrijwilligers consumeren tijdens deze studie maaltijden die rijk waren aan calorieën en vetten, ofwel samen met een capsule met verrijkte enzymen ofwel een placebo.
In de 17:00 uur volgend op de maaltijd werden de gastro-intestinale symptomen van nabij opgevolgd en genoteerd.
Hierbij werd vastgesteld dat de supplementen met enzymen een significante manier het gevoel van opgeblazenheid, gasvorming en de verzadigdheid deden afnemen.
Deze bevindingen tonen aan dat ook gezonde personen kunnen genieten van een grotere digestief comfort door gebruik te maken van de hulp van supplementen met digestieve supplementen. Deze studie verdient nader onderzoek en suggereert nu al een rol voor digestieve enzymen bij mensen die last hebben van het zogenaamde IBS (irritable bowel syndrome).
Mogelijke weldadige effecten voor het menselijk systeem
Digestieve enzymen dragen niet alleen bij tot het verbeteren van de digestieve gezondheid, maar ze kunnen ook nog tal van andere weldadige effecten spelen in de werking van ons lichaam, zoals het versterken van het afweersysteem, het beschermen tegen ontstekingen en het sneller genezen na een chirurgische ingreep.
Bij ziektes van het afweersysteem, raken om plek ze duur van het immuniteitssysteem, dat bestaat uit een hele reeks van zogenaamde antigenen of moleculen die instaan voor het op gang brengen van de systeem en antilichamen (bepaalde eiwitten die vreemde indringers in ons lichaam te produceren) verstrengeld in een strakke omhelzing.
Dit kan zorgen voor ernstige schade aan de weefsels van ons lichaam. Dit vormt op zijn beurt een bijdrage tot tal van schadelijke en potentieel gevaarlijke ziektes en het afweersysteem zoals reumatische artritis, lupus erythematosus en glomerulonephritis, een vorm van nierziekte.
Een aantal wetenschappers zijn intussen tot de conclusie gekomen dat supplementen met enzymen activiteiten van ons afweersysteem kunnen stimuleren en dat ze een belangrijke rol spelen bij het verminderen van mogelijke aandoeningen in dit verband.
Wat je moet weten over digestieve enzymen
Naarmate volwassenen ouder worden worden ze ook meer ontvankelijk voor een slechtste generen van onze digestieve functie, factoren die kunnen bijdragen tot een onvoldoende adequate voeding en bepaalde ziekten.
Het vervangen van de digestieve enzymen die in het proces van het verouderen verloren geraken kan bijdragen tot het herstel van een optimale nutritionele status en tal van lichamelijke klachten verlichten of opheffen.
Er zijn tal van verschillende soorten van enzymen beschikbaar stuk voor stuk een bijdrage kunnen leveren aan de afbraak van voedsel in het lichaam nuttige eiwitten, koolhydraten en vetten.
Digestieve enzymen helpen niet alleen om een optimale vertering te bevorderen, maar ze zijn ook een krachtig wapen in de strijd tegen ontstekingen, ze helpen om sneller te herstellen na een chirurgische ingreep en ze kunnen ook een rol spelen bij kankertherapie.
Het innemen van orale supplementen met enzymen is intussen in Europa steeds populairder geworden als een vervanging voor een reeks van geneesmiddelen die kan helpen in de strijd tegen ontstekingen met de naam NSAID’s.
Deze worden gebruikt de strijd tegen een reeks van aandoeningen gaande van osteoartritis tot reumatische artritis en andere aandoeningen waarbij ontstekingen te pas komen.
Intussen werden hele reeks van studies, placebo gecontroleerd en vergeleken met studies naar specifieke geneesmiddelen ter bestrijding van ontstekingen, uitgevoerd bij patiënten met reumatische ziekten die suggereren dat een orale therapie met bijkomende enzymen in dit verband een gunstig effect heeft op de algemene gezondheid van de patiënt.
Bijkomend interessant item dat door deze studies werd naar voren gebracht is dat de commerciële bereidingen met enzymen even efficiënt zijn als de klassieke geneesmiddelen die nu worden voorgeschreven maar dat ze een hoge tolerantie hebben.
In Oost-Europa staat de therapie met orale enzymen, ook wel bekend als systemische enzymentherapie bij wijze van erkenning van de activiteit van deze enzymen buiten het digestieve systeem en binnen de algemene circulatie in het lichaam, waarvan bekend dat ze effectief is bij het verbeteren van het herstel na een chirurgische ingreep, dit door het verminderen van de nood aan pijnstillers, en door het verminderen van het optreden van oedeem, zeg maar het ophopen van water, na een ingreep.
Volgens een studie uitgevoerd in Tsjechië is het gebruik van orale enzymen duidelijk nuttig om oedeem te verminderen en op die manier de gezondheid van de patiënt weer sneller te herstellen.
Een boost voor een kankertherapie
De hierboven beschreven therapie met enzymen kan bovendien een gunstig effect hebben als een extra tool bij de behandeling van kanker.
Een team van Zwitserse onderzoekers publiceerden een review van orale enzymen voor dit doel en concludeerde dat uit de studies kon worden afgeleid dat de therapie met enzymen de nadelige effecten veroorzaakt door radiotherapie en chemotherapie kan reduceren.
Ook is er intussen rees bewijs voorhanden dat bij bepaalde types van tumoren er sprake is van een langer overleven van de patiënt. De auteurs van de studie gietende wel te noteren dat deze mechanismen voorlopig nog theoretisch blijven maar ze specifiëren wel dat de weldadige effecten van deze therapie op basis van enzymen wellicht kunnen gebaseerd worden op het potentieel van deze stof om ontstekingen te bestrijden.
Amerikaanse researchers hebben intussen ook verder onderzoek gedaan naar de veelbelovende effecten van een therapie op basis van enzymen in de behandeling van kanker.
Eerst noteerden ze dat er een bereiding van pancreatische enzymen 100 jaar geleden al werd voorgesteld als een behandeling om tumoren te bestrijden, en wetenschappers in Pennsylvania voerden experimenten uit waarbij deze specifieke enzymen, en het bijzonder amylase, duidelijk merkbare selectieve effecten opleverden die de groei van tumorcellen met een metastatisch potentieel verhinderden.
Neem tijdig digestieve enzymen
Het proces van het ouder worden stelt ons voor tal van uitdagingen, maar verplicht worden om afscheid te nemen van simpele plezier van goede voeding is er zeker geen van.
Supplementen met digestieve enzymen kunnen wanneer ze oraal voor een maaltijd worden ingenomen een boost betekenen voor de natuurlijke capaciteit van het lichaam om voedsel af te breken in zijn levengevende en gezonde bestanddelen. Digestieve enzymen die worden ingenomen tussen de maaltijden kunnen helpen bij het beheersen van ontstekingen en allerlei processen en ziekten doorheen het lichaam, wat de algemene gezondheid uiteraard bevordert.
De kwestie of en hoe de productie van enzymen afneemt naarmate we ouder worden is het voorwerp van tal van controversiële studies onder wetenschappers.
Een nieuwe studie in dit verband noteerde dat meerdere onderzoekers intussen tegenstrijdige bevindingen hebben aangetoond. Zo lieten studies uit de jaren 1980 optekenen dat laboratten weliswaar een verlaging van amylase in de pancreas met 41% kenden, maar dat de concentratie van lipase met 9% steeg. Een ander onderzoek uitgevoerd in Argentinië met mannelijke en vrouwelijke menselijke vrijwilligers van verschillende leeftijden noteerden een verhoging van de secretie van amylase en lipase bij mannen van 35 jaar en ouder, maar dan weer een verlaging bij vrouwen in dezelfde leeftijdsgroep.
Een gelijkaardig experiment uitgevoerd door Franse onderzoekers kwam tot de constatatie dat bij oudere individuelen met een gemiddelde leeftijd van 72 jaar de concentratie van bepaalde digestieve enzymen duidelijk was verminderd in vergelijking met jongere individuelen.
Deze resultaten werd bevestigd door een andere groep van Franse onderzoekers. Uit dit alles weten wetenschappers af te leiden dat de secretie in de pancreas bij mensen verandert naarmate we ouder worden.
Dit heeft uiteraard zijn gevolgen op de algemene gezondheid van het lichaam, en we kunnen hier gelukkig een antwoord op bieden door het toedienen van bepaalde supplementen met een concentraat van enzymen.
In Japan gaven wetenschappers patiënten van verschillende leeftijden een injectie met secretine, een hormoon dat wordt gemaakt en vrijgegeven in de ingewanden.
Dit specifieke hormoon staat er om bekend dat een stimulans geeft aan de pancreatische enzymen als een antwoord op de aanwezigen van voedsel. Staaltjes werden genomen van de intestinale secretie en hierbij werd de concentratie van intestinale enzymen gemeten.
De conclusie van het onderzoek was eenvoudig: de output van enzymen gaat er duidelijk op achteruit naarmate we ouder worden.
De onderzochte personen van de leeftijd van 65 jaar en ouder lieten een duidelijke lagere waarde in de afscheiding, de output van bicarbonaten en enzymen optekenen dan bij jongere onderzochte personen het geval was.
Deze resultaten worden intussen nog bevestigd door tal van andere studies waarbij wordt aangetoond dat de graduele achteruitgang vooral vanaf de leeftijd van 65 jaar en dit in het bijzonder bij vrouwen wordt ingezet.